Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovës ngjiti flamurin e dijes dhe reflektimit të thellë me konferencën shkencore të përbashkët me Akademinë e Shkencave të Shqipërisë. Titulli i saj, “Zhvillimi i konstitucionalizmit shqiptar 1912-2024”, ishte një ftesë për të shkuar përtej faqes së parë të historisë së shtetësisë shqiptare.
Nga radhët e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, të pranishmit ndanë mendimet e tyre, Aurela Anastasi, Kosta Bajraba dhe Ksenofon Krisafi. Por, është Aurela Anastasi që mbante timonin e një teme të veçantë, “Kontrolli kushtetues në shtetin shqiptar të pavarur deri në rënien e regjimit monist”.
Me një frymë të ftohtë dhe analitike, ajo rrëfeu rrugën e konstitucionalizmit shqiptar gjatë viteve 1920-24, dhe si ky epokë vendosi themelet për rrugën e vazhdueshme të zhvillimit të shtetit.
Përmes shqyrtimit të dokumenteve arkivore të reja, Anastasi çeli derën për gjetje të rëndësishme historike dhe juridike. Ajo e paraqiti për herë të parë një periodizim të qartë të kontrollit kushtetues në historinë e Shqipërisë, duke mbështetur vlerat ndërkombëtare të modeles së shteteve të tjera. Diskutimet e saj u përqëndruan në rolin e Këshillit të Shtetit në periudhën 1929-1944, si një organ kushtetues që detyrohej të kontrollonte ligjshmërinë e normave. Gjithashtu, ajo hodhi dritë mbi përpjekjet e Gjykatës së Diktimit për të siguruar një kontroll gjyqësor të kushtetutshmërisë, shkruan Agjencia Telegrafike Shqiptare.
Konferenca nuk ishte vetëm një shqyrtim akademik, por një platformë e pasur për reflektim mbi rrugën e shtetësisë shqiptare dhe sfidat e saj në krijimin e një rregulli të qëndrueshëm dhe ligjor. Anastasi përfundoi me një thirrje për vazhdimin e kërkimit dhe përforcimit të traditave të konstitucionalizmit në vendin e saj të lindjes./UBTNews/
