Kur përmendni kancerin e lëkurës, shumica e njerëzve mendojnë për melanomën – kancerin më vdekjeprurës të lëkurës. Të tjerët janë goxha të mirë, apo jo? Në fakt, jo. Sipas hulumtimeve të reja, më shumë njerëz në mbarë botën vdesin nga kanceri i lëkurës jo-melanoma (NMSC) sesa nga melanoma.
Shkencëtarët nga Spitali Universitar i Nicës në Francë analizuan të dhënat e pacientëve të mbledhura nga Agjencia Ndërkombëtare për Kërkimin e Kancerit (pjesë e Organizatës Botërore të Shëndetësisë). Ai tregoi se në vitin 2020, 57.000 njerëz vdiqën nga melanoma në botë, dhe 63.700 nga NMSC.
NMSC konsiderohet më pak serioze se llojet e tjera të kancerit, pasi nuk mbart një rrezik të lartë vdekjeje. Megjithatë, nëse një numër mjaft i madh njerëzish sëmuren nga ky lloj kanceri, atëherë ai mund të rezultojë në një numër të madh vdekjesh, shkruan The Conversation.
Ngjashmëritë dhe dallimet
Si melanoma ashtu edhe NMSC shoqërohen me ekspozimin ndaj rrezatimit ultravjollcë (UV), qoftë nga dielli ose nga shtretërit për rrezitje. Rrezatimi UV mund të shkaktojë mutacione që shkaktojnë kancer dhe nxisin zhvillimin e melanomës dhe NMSC. Gjatë dekadave të fundit, numri i rasteve të të dy llojeve të kancerit është rritur, ku shumica e të bardhëve janë prekur.
Megjithatë, melanoma dhe NMSC ndryshojnë në disa mënyra. Ndërsa UV është një faktor rreziku për të dy, NMSC lidhet më shumë me ekspozimin kronik gjatë gjithë jetës, duke shkaktuar që tumoret të zhvillohen shpesh në fytyrë dhe kokë.
Shumica e vdekjeve nga kanceri shkaktohen nga tumoret dytësore që formohen kur qelizat nga kanceri origjinal shkëputen dhe përhapen ose metastazojnë në zona të tjera të trupit. Kanceri i lëkurës nuk bën përjashtim.
Melanoma jep metastaza më të suksesshme
Procesi i metastazës është shumë sfidues për qelizat kancerogjene. Ata së pari duhet të pushtojnë indet përreth, më pas t’i mbijetojnë stresit të transportit përmes qarkullimit të gjakut përpara se të jenë në gjendje të krijojnë një koloni në një mjedis krejt të ndryshëm nga lëkura.
Qelizat e melanomës janë shumë më efikase në metastaza sesa qelizat NMSC. Për shembull, qelizat e melanomës ndajnë disa karakteristika me qelizat e trurit dhe për këtë arsye mund të përshtaten më lehtë me mjedisin e trurit dhe të formojnë tumore dytësore.
Nëse NMSC është më e vështirë për të shkaktuar tumore dytësore, atëherë pse ka më shumë vdekje sesa melanoma? Është çështje numrash. Në të gjithë botën, ne kemi të paktën 1.2 milionë raste të NMSC dhe 325.000 raste të melanomës çdo vit.