Fan Stilian Noli, një nga emrat më të ndritur të historisë së kombit shqiptar, erdhi në jetë më 6 janar 1882, duke shënuar fillimin e një rrugëtimi të paharrueshëm, të përmbushur me kontribute të jashtëzakonshme në shumë fusha. Ai ishte njëri nga ndihmësit kryesorë në themelimin e Kishës Autoqefale Shqiptare, një nismë që do të ndryshonte përherë rrjedhën e historisë së shqiptarëve dhe të besimit ortodoks në Shqipëri. Megjithëse Noli është i njohur për veprimtarinë e tij kishtare dhe politike, kontributet e tij janë të shumta, duke përfshirë përkthimin, poezinë, dramaturgjinë, muzikën dhe historinë.
Lindur në një familje blegtorësh në Ibrik-Tepe të Turqisë evropiane, Noli ishte i dyti nga trembëdhjetë fëmijë, por vetëm gjashtë arritën të mbërrinin moshën e pjekurisë. Gjatë fëmijërisë së tij, Noli u rrit me ndjenjën e thellë të përkatësisë kombëtare dhe atdhedashurisë, një ndjenjë që do të përcillte të gjithë jetën e tij. Ai do të angazhohej në mënyrë të vazhdueshme në çështjen kombëtare, duke e lidhur jetën e tij me fatin e shqiptarëve, si nëpërmjet veprimtarisë parlamentare ashtu edhe përmes krijimtarisë letrare. Pas zgjedhjeve të vitit 1921, Noli u bë deputet i Kolonisë së Amerikës, dhe më vonë shërbeu si ministër i Jashtëm në qeverinë e Xhaferr Ypit. Ai u bë një figurë kyçe e Lëvizjes së Qershorit 1924, një ngjarje që i ndryshoi përfundimisht rrjedhën e karrierës politike, duke e çuar në një periudhë të internimit dhe përndjekjeve.
Në vitet e fundit të jetës së tij, Noli nuk e kufizoi veten vetëm në politikë dhe fe, por gjithashtu iu përkushtua pasionit të tij të vjetër për muzikën. Pas shërbimit të tij si klerik dhe politikan, Noli u regjistrua në Konservatorin e Muzikës të Nju-England në Boston, ku arriti të diplomojë në vitin 1938. Në këtë periudhë, ai mbrojti monografinë e tij mbi “Bethovenin dhe Revolucionin Francez”, një studim që e shpalli si një kontribues të rëndësishëm në muzikologji. Noli, i cili ishte njohur edhe si themelues i Kishës Ortodokse Shqiptare në Boston, solli një reformë të rëndësishme në jetën kishtare shqiptare. Ai u bë pionier i këndimit shqip në kishë, duke e sjellë këtë traditë në përputhje me stilin perëndimor të këngëve dhe himneve.
Një nga arritjet më të mëdha të Fan Nolit mbetet kontributi i tij në themelimin e Kishës Ortodokse Shqiptare dhe përkthimi i himneve kishtare në shqip, që thelluan lidhjet e shqiptarëve me besimin ortodoks dhe forcuan identitetin e tyre kombëtar. Figura e Fan Nolit do të mbetet një simbol i pandashëm i dashurisë për atdhenë, për lirinë dhe për kulturën shqiptare, një personalitet që shenoi një epokë të tërë në jetën kombëtare dhe që do të kujtohet përherë si një nga ata që i shërbyen kombit në mënyra të ndryshme, duke lënë një trashëgimi të paharrueshme për brezat që do të vijnë./UBTNews/