Institucionet e Kosovës kanë bërë një përditësim të rëndësishëm në numrin e artefakteve të grabitura nga Serbia, duke e çuar shifrën në 3,724. Kjo konfirmohet nga një raport i Komisionit Shtetëror për hulumtimin dhe dokumentimin e trashëgimisë kulturore, që evidenton shkatërrimin gjatë luftës së viteve 1998-1999.
Për dy dekada, shifrat për artefaktet e grabitura kanë qenë të ndryshueshme. Fillimisht, numri ishte mbi tri mijë, por më vonë u ul në 1,247. Tani, Kosova i ka dhënë fund mosmarrëveshjeve dhe ka dokumentuar një rritje prej 2,477 artefakteve që nuk ishin regjistruar më parë.
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, dorëzoi raportin në Institutin për Krimet e Kryera Gjatë Luftës, duke theksuar se trashëgimia kulturore ishte gjithashtu një objektiv i projektit gjenocidal serb. Ai njoftoi shkatërrimin e 1,784 monumenteve, 175 bibliotekave dhe asgjësimin e 1.7 milion librave në gjuhën shqipe.
Kosova tani është duke e ndjekur me përkushtim procesin e rikthimit të artefakteve, duke u mbështetur në dokumente ndërkombëtare si Konventa e UNESCO-s dhe Plani i Ahtisaarit, që obligojnë Serbinë të kthejë koleksionet arkeologjike dhe etnografike.
Gjejlane Hoxha, udhëheqëse e Komisionit, theksoi se shifrat janë të bazuara në dokumente zyrtare të Muzeut Kombëtar të Kosovës, duke përfshirë edhe muzeumet e tjera. Ajo shpjegoi se artefaktet janë të shumta dhe përfshijnë ato që janë marrë për restaurim dhe nuk janë kthyer, shkruan Koha.
Në përpjekjet për kthimin e artefakteve, Kosova ka organizuar ekspozita dhe ka dërguar letra zyrtare institucioneve serbe. Megjithatë, përgjigjet nga ana e Serbisë kanë qenë negative, duke e quajtur këtë veprim si “provokim të rrezikshëm”.
Në të njëjtën kohë, dokumentet e pranuara nga Instituti për Krimet e Kryera do të shërbejnë si burim për hulumtime akademike dhe për evidencën e shkatërrimit të trashëgimisë kulturore gjatë luftës. Aktivitetet për rikthimin e artefakteve vazhdojnë, me një fokus të veçantë në ndihmën ndërkombëtare dhe sensibilizimin e opinionit publik./UBTNews/
