Brenda burgut Halden të Norvegjisë – ‘si në shtëpi’
Betim Gashi
“Kë duam ne si fqinjin tonë?” Këto fjalë janë pothuajse si një slogan retorikë ose një mantra brenda mureve të burgut të Halden Fengsel. Edhe të burgosurit i përdorin këto fjalë kur flasin për humanizmin e Halden Fengsel.
Burgu më i ri i Norvegjisë mban rreth 250 të burgosur. Gati gjysma kanë kryer krime të dhunshme si vrasje, sulm ose përdhunim. Një e treta janë dënuar për shitje ose kontrabandë droge.
Qelitë kanë një shtrat, një frigorifer të vogël, një raft librash, TV, tavolinë dhe një karrige, plus një banjo private duke përfshirë një dush, tualet dhe një lavaman. Në ndërtesën e shkollës ka edhe një dyqan ushqimesh me emrin “Justisen” (Drejtësia) ku të burgosurit mund të blejnë gjithçka që u nevojitet për të gatuar për vete dhe për njëri-tjetrin. Ekziston edhe një studio muzikore e pajisur mirë – “Records Criminal”, një kopsht, një dhomë e shenjtë, një palestër, sallë trajnimi, bibliotekë, dhomë kompjuteri, shtëpi për vizitë familjare dhe më shumë. Shkolla u ofron të burgosurve një mundësi për të marrë arsimin e duhur gjatë vuajtjes së dënimit.
Gjatë ditës rojet shpesh shoqërohen me të burgosurit. Mund të jetë mbi vafle dhe kafe, darkë, volejboll ose thjesht biseda të rastësishme. Shumë zona nuk kanë kamera vëzhgimi dhe të burgosurit mund të lëvizin lirshëm në një farë mase. Shumë kanë sugjeruar se burgu është shumë luksoz, se të qenit në një burg si ky nuk është një dënim i duhur. Warden Are Høidal thotë se hakmarrja vetëm nuk jep ndonjë rezultat të mirë. Rehabilitimi është kyç. Gjetja e strehimit të duhur dhe e të ardhurave të qëndrueshme edhe para se të burgosurit të lirohen besohet se kontribuojnë në shkallë më të ulët të recidivizmit.