Muzeu Historik Kombëtar përkujtoi sot 95-vjetorin e ndarjes nga jeta të At Shtjefën Gjeçovit, një figurë të shquar të intelektualizmit françeskan dhe një aktivist të rëndësishëm për identitetin shqiptar.
Lindur në Janjevë të Kosovës më 12 korrik të vitit 1874, At Shtjefën Gjeçovi u shqua për përkushtimin e tij në arsim dhe kulturë. Pasi përfundoi kolegjin françeskan në Troshan, ai vazhdoi studimet në Kroaci, ku përfundoi në vitin 1896 dhe u dorëzua prift. Ai shërbeu në disa qytete shqiptare, përfshirë Pejën, Gomsiqen, Thethin dhe Rubikun, duke lënë një gjurmë të thellë në çdo komunitet ku shërbeu.
Gjeçovi ishte një intelektual erudit, i cili grumbulloi qindra gojëdhëna dhe ndihmoi në ruajtjen e traditave kulturore shqiptare. Ai përgatiti monografi shkencore, shkroi artikuj, hartoi tekste mësimore dhe përktheu nga letërsia botërore. Një nga arritjet më të rëndësishme të tij është libri “Kanuni i Lekë Dukagjinit”, një përmbledhje e rregullave të zakoneve shqiptare, të cilat i mblodhi nga goja e popullit. Kjo vepër, e cila fillimisht u botua në revistën “Hylli i Dritës”, bëri jehonë të madhe dhe e vendosi atë në qendër të vëmendjes kulturore.
At Shtjefën Gjeçovi botoi një sërë veprash të tjera, përfshirë “Jeta e shën Luçis, pajtores s’arkidieçezit të Durrsit” (1904), “Mark Kuli Kryeqitas” (1905), “Agimi i qytetnis” (1910), “Shna Ndou i Padues” (1912), “Atil Reguli” (përkthim i lirë i dramës me tri pamje të Pjetër Metastasit) (1912), “Vajza e Orleans-it ase Joana d’Ark” (1915) dhe “Moisi Golemi” (1933).
Përveç kontributit të tij në kulturën shqiptare, At Shtjefën Gjeçovi u përball me sfida të mëdha në jetën e tij, duke qenë objekt i shovinistëve serbë që e shihnin si një kërcënim për projektin e tyre hegjemonik. Ai u vra më 14 tetor të vitit 1929 në katundin Zym të Prizrenit, aty ku shërbente si famulltar.
Vdekja e tij shënoi një humbje të madhe për kulturën dhe identitetin shqiptar, por trashëgimia e tij vazhdon të jetojë përmes veprave të tij dhe përkushtimit të tij për popullin shqiptar. Muzeu Historik Kombëtar e nderoi kujtimin e tij duke rikujtuar rëndësinë e kontributeve të tij në historinë e Shqipërisë dhe nevojën për të mbajtur gjallë vlerat e traditës dhe kulturës shqiptare.
Dita e sotme është një kujtesë se intelektualët si At Shtjefën Gjeçovi kanë luajtur një rol të rëndësishëm në formësimin e identitetit kombëtar dhe se angazhimi i tyre për arsim dhe kulturë është një pasuri që duhet të çmohet dhe ruhet nga brezat e rinj./UBTNews/
