Aktorët e Teatrit Kombëtar të Kosovës, të cilët janë tashmë në grevë prej më shumë se dhjetë ditësh, vendosën të shpërndajnë portretet e tyre në shkallët e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.
Ky aksion ka për qëllim të denoncojë mënyrën se si janë trajtuar nga institucionet e shtetit dhe për të tërhequr vëmendjen ndaj kërkesave të tyre për një trajtim më të dinjitetshëm. Kjo protestë ka simbolizuar atë që ata e konsiderojnë shkelje të dinjitetit të artistëve, për shkak të pagesave të ulëta dhe koeficientëve të caktuar për pagat, të cilat i shohin si ofendim për punën dhe përkushtimin e tyre.
Slogani “Forca qëndron në ata që kanë guximin të kërkojnë drejtësi”, i njohur nga Vaclav Havel, dramaturg dhe politikan polak, është vendosur në ballë të Ministrisë si një thirrje për reflektim nga ana e institucioneve të shtetit. Kjo thënie ka shërbyer si udhërrëfyes për veprimet e aktorëve, të cilët kërkojnë rritjen e koeficientëve për pagat e tyre, një kërkesë që ka mbetur e papërmbushur për 19 muaj, që kur është miratuar Ligji për pagat në sektorin publik. Sipas tyre, koeficienti aktual është 8, ndërsa kërkesa është për një vlerë 11, e cila do t’i vendoste ata në një pozicion më të denjë dhe të barabartë me profesionet e tjera.
Në një deklaratë pas aksionit simbolik, aktori Shkëlzen Veseli, përfaqësues i Këshillit Grevist, ka bërë thirrje të fortë drejtuar institucioneve të Kosovës për të reflektuar mbi këtë trajtim të papranueshëm dhe të diskriminueshëm ndaj artistëve. Ai e cilësoi këtë veprim si një mundësi për të ngritur një zë të fuqishëm ndaj padrejtësive që ata po përjetojnë, duke i kërkuar Ministrisë së Kulturës dhe Qeverisë të mos e vazhdojnë këtë praktikë keqpërdorimi të artistëve dhe kulturës.
Veseli theksoi gjithashtu se artistët janë pasuri e pazëvendësueshme për shoqërinë, që dokumentojnë dhe ruajnë identitetin dhe historinë kulturore të kombit. Sipas tij, artistët kontribuojnë në ruajtjen e vlerave kombëtare dhe kulturore përmes punës së tyre në skenë dhe ekran, dhe se trajtimi i paqartë dhe nënvlerësues ndaj tyre është një gabim që duhet të korrigjohet sa më shpejt.
Në mes të këtij tensioni, greva e aktorëve ka paralizuar punën e Teatrit Kombëtar, duke çuar në anulimin e festivalit të teatrit shqiptar “Moisiu”, që ishte planifikuar të fillonte më 20 nëntor. Kjo situatë është pasojë e mosreagimit të duhur dhe përmbajtjesor nga ana e Ministrisë së Kulturës ndaj shqetësimeve të aktorëve. Sipas aktorëve, ligji për pagat në sektorin publik ka sjellë një degradim të statusit të aktorëve, duke i lënë ata me koeficientë të ulët dhe pa mbështetje të mjaftueshme për punën e tyre.
Në një takim të mëhershëm me ministrin Hajrulla Çeku, aktorët e Teatrit Kombëtar kanë kërkuar një zgjidhje përfundimtare, por, sipas tyre, nuk kanë arritur të marrin një angazhim të shkruar që do të mundësonte rregullimin e kësaj çështjeje. Ata janë ndjerë të pasigurt dhe të papërfillur, duke vënë në dukje se kanë qenë të detyruar të shkelin mbi dinjitetin e tyre për të kërkuar diçka që konsiderojnë se i takon me të drejtë.
Në një fjalim pas veprimit simbolik, aktori Adrian Morina, anëtar i Këshillit Grevist, ka shpjeguar gjithashtu se greva erdhi si pasojë e një procesi të gjatë dhe të lodhshëm, ku aktorët kërkuan një trajtim më të drejtë sipas Rregullores së vitit 2018 për gradat dhe pagat e krijuesve dhe performuesve të kulturës. Ai ka shpjeguar se me miratimin e Ligjit për pagat, aktorët kanë pësuar një ulje të konsiderueshme të pagave, duke kaluar nga koeficienti 13 në 8, ndërkohë që pagat e udhëheqësit artistik janë mbajtur në nivele më të larta.
Ministria e Kulturës, deri më tani, ka shmangur komentet zyrtare lidhur me grevën dhe ka bërë thirrje për një reflektim nga ana e aktorëve. Ministri Çeku, gjatë një konference të zhvilluar pas mbledhjes së Qeverisë, u ka kërkuar aktorëve të reflektojnë dhe të mos e mohojnë publikut mundësinë për të shijuar shfaqje të mira teatrale, duke nënvizuar se investimet e Qeverisë do të kontribuojnë në zhvillimin e kulturës.
Kjo grevë ka shkaktuar pasoja të rënda për punën e Teatrit Kombëtar dhe për skenën kulturore në përgjithësi, ndërkohë që aktorët shprehen të vendosur në kërkesën e tyre për një trajtim të denjë dhe të drejtë, pa mëshirë për ata që i kanë privuar nga kjo e drejtë./UBTNews/
