Në këtë ditë të veçantë, përkujtojmë 88-vjetorin e çeljes së Muzeut Arkeologjik të Vlorës, institucioni i parë i këtij lloji në Shqipëri. Më 8 tetor 1936, u hodh hapi i parë në ruajtjen dhe ekspozimin e trashëgimisë kulturore shqiptare, një ngjarje e rëndësishme për historinë e arkeologjisë në vend.
Muzeu, i pagëzuar me emrin e monarkut “Zogu I”, u vendos në një ndërtesë historike që është thellësisht e lidhur me kujtesën kombëtare. Aty, Ismail Bej Vlora, një nga figurat më të shquara të historisë shqiptare, mblodhi qeverinë pas shpalljes së Pavarësisë, duke e bërë këtë vend një simbol të rëndësishëm për identitetin tonë kombëtar.
Pas hapjes, Muzeu Arkeologjik u pasurua me objekte arkeologjike që rezultuan nga gërmimet e kryera në Apoloni, një projekt i udhëhequr nga arkeologu francez, Leon Rey. Kjo pasuri kulturore përfshinte artefakte të ndryshme, si enë qeramike, objekte xhami, monedha, terrakota dhe figura të tjera artistike. Në katin e parë të muzeut, u vendosën statujat dhe kolonat e gjetura në Apoloni, të cilat flisnin për një të kaluar të pasur dhe të lavdishme.
Megjithatë, historia e këtij muzeu nuk ka qenë e lehtë. Me fillimin e Luftës së Dytë Botërore, muzeu u përball me një fatkeqësi tragjike: bombardimet nga ushtria italiane, që shkaktuan dëme të mëdha. Më pas, muzeu ra viktimë e grabitjeve, një akt që shqetësoi thellësisht komunitetin arkeologjik. Arkeologu Rey, i cili kishte kontribuar shumë për pasurimin e këtij muzeu, botoi një notë proteste në revistën “Albania”, duke denoncuar shkatërrimin e tij.
Një pjesë e koleksionit antik të Muzeut të Vlorës arriti të shpëtohet dhe sot ndodhet në institucione të ndryshme, si Muzeu Historik Kombëtar, Muzeu Arkeologjik i Tiranës, Muzeu Historik i Vlorës, si dhe në Muzeun e Parkut Arkeologjik të Apolonisë. Këto koleksione janë dëshmi e një trashëgimie të vyer dhe një kujtesë për brezat e ardhshëm mbi rëndësinë e mbrojtjes dhe ruajtjes së kulturës sonë.
Dita e sotme na kujton jo vetëm historinë e këtij muzeu, por edhe detyrimin tonë për të ruajtur dhe mbrojtur pasuritë kulturore që përbëjnë identitetin tonë kombëtar. Muzeu Arkeologjik i Vlorës vazhdon të jetë një dritare e rëndësishme për të kuptuar të kaluarën tonë dhe për të ndihmuar në formësimin e të ardhmes./UBTNews/