Filmi i Kon Ichikawa për Lojërat e Tokios në 1964 konsiderohet si një nga dokumentarët më të mëdhenj në botë. Ai kapi thelbin e një kombi pas krizës.
Ekzistojnë paralele të çuditshme midis Lojërave Olimpike të Tokios të këtij viti dhe atyre që u mbajtën në të njëjtin qytet në vitin 1964.
Të dy realizohen pas një krize globale: Lojërat e para të Tokios, që do të zhvilloheshin në 1940, u anuluan pas shpërthimit të Luftës së Dytë Sino-Japoneze, me konflikte globale që i kushtuan kombit një mundësi për të pritur për 24 vjet të tjera. Ndërsa Lojërat e dyta u shtynë pas një vit, duke u mbajtur në vitin 2021 për shkak të pandemisë Covid-19.
Njerëzit ndajnë një ëndërr çdo katër vjet. A mjafton që kjo paqe të jetë thjesht një ëndërr? – Tokyo Olympiad
Pas këtyre katastrofave, filmi zyrtar i Lojërave Olimpike do të ishte jetik në projeksionin e një vizioni të ri të kombit në botë.
Tokyo Olympiad (lansuar më 1965) është një film që komunikon artistikisht rreth rëndësisë së Olimpiadës për një vend në tranzicion, i cili u ndalua të konkurronte në Lojërat e Luftës së Dytë Botërore 1948 në Londër.
Në kohën kur Japonia iu dorëzua Forcave Aleate më 1945, vendi kishte pësuar rreth 2.8 milion viktima, kishte humbur deri në 25% të pasurisë së tij kombëtare dhe kishte 13.1 milion të papunë.
Por vitet që pasuan u shënuan nga reforma të rëndësishme bujqësore dhe industriale, pasi ligjet e reja siguruan mundësi për rritjen e të ardhurave dhe pushtimi i SHBA-së çoi në një përpjekje të përbashkët për të riintegruar vendin si një ekonomi globale.
Kur kryeministri Nobusuke Kishi fitoi ofertën për Lojërat Olimpike 1964, ai siguroi me të një mundësi për të paraqitur një imazh të ri, jo-militarist të Japonisë në skenën e botës.
Dhe kinemaja në lulëzim e vendit do të ishte mjeti jetësor për të amplifikuar atë projeksion.
Pandemia Covid-19, 2020
Pandemia Covid-19 shkaktoi vonesën e parë të madhe në Lojërat që nga Lufta e Dytë Botërore.
Ngjarja e këtij viti po vazhdon, pavarësisht nga fakti që tifozët ndërkombëtarë nuk do të lejohen të udhëtojnë në vend për të marrë pjesë dhe asnjë spektator nuk do të lejohet në Tokio.
Disa pyesin nëse ia vlen – shumica e publikut në Japoni ende dëshiron që ngjarja të shtyhet, ose të braktiset krejtësisht – por situata nuk është aq e thjeshtë.
Dhjetëvjeçari i kaluar ka parë një Japoni që ende lëkundet nga shpërthimi i ekonomisë më 1990 (“dekada e humbur” e viteve ’90 referohet tani si “tridhjetë vitet e humbura”) që i nënshtrohet shkatërrimit të mëtejshëm.
Lojërat Olimpike 2020, në këtë mënyrë janë etiketuar nga shtypi si “Olimpiada e Rindërtimit”, dhe tani “Olimpiada e Rimëkëmbjes”, në një përpjekje për të përkrahur rezistencën e vendit. Por nëse Olimpiada e Rimëkëmbjes dështon, do të ishte edhe një tjetër katastrofë ekonomike.
Kështuqë, Lojërat po vazhdojnë – që do të thotë se edhe filmi i Naomi Kawase do të vazhdojë. Dhe me filmin zyrtar në duart e një regjisoreje shumë të aftë me famë ndërkombëtare, Komiteti Olimpik mund të ndihet i sigurt për një ri-markim të suksesshëm kombëtar, ashtu si kishin arritur në 1964.
Aftësia për të treguar ndjeshmëri dhe për të amplifikuar temën e saj do të jetë jetike për filmin Olimpik të Kawase 2021.
“[Filmi] ri-përqendron atë që ndodhi në Fukushima ose Tōhoku,” thotë Kawase. “Ndoshta të paktën [mund] t’i bëjë njerëzit të rimendojnë për atë që ndodhi”.
Sido që të jetë, këto këndvështrime të ndryshme janë përfundimisht në zemër të asaj që Kawase dëshiron të kapë në 2021.
“[Olimpiada e Tokios] nuk është thjesht një dokumentar. Ka edhe një shije të trillimit të mbarsur në film”, thotë ajo. “Shpresoj se mund t’u tregoj atyre që ndodhën këtë vit në Japoni për njerëzit në 100 vjet”, thotë ajo. “[Sepse] unë me të vërtetë dua të tregoj se si pandemia ndryshoi botën”./BBC/UBTNews