Artikull nga FRANCE 24
Një grup fëmijësh rusë bërtasin të gëzuar në një apartament në Beograd, duke i thënë me krenari fjalët e reja serbe që sapo kanë mësuar për mësuesin e tyre.
Të gjithë këta fëmijë kanë një gjë të përbashkët. Prindërit e tyre u larguan pas pushtimit të Ukrainës nga presidenti rus Vladimir Putin dhe tani po përgatiten të qëndrojnë në vendin ballkanik për një kohë të gjatë.
Ashtu si më shumë se një shekull më parë, kur mijëra rusë që ikën nga revolucioni bolshevik u vendosën në Serbi, vendi është bërë sërish një strehë për rusët që ikin nga shtypja, pasiguria dhe mundësia reale për t’u rekrutuar për të luftuar një luftë që nuk e konsiderojnë të tyren.
Maria Nefyodova, fëmija 10-vjeçar i së cilës Artemii tashmë flet rrjedhshëm serbisht pas vetëm nëntë muajsh në Beograd, i paketuan valixhet sapo filluan sulmet në Ukrainë.
“Më 24 shkurt, gjithçka ndryshoi. Bota jonë u kthye përmbys”, tha Nefyodova për AFP.
“Sigurisht, jo në mënyrën se si ka ndryshuar për ata që janë palë të prekura drejtpërdrejt, por edhe bota jonë u shkatërrua”.
Që atëherë, sipas mediave shtetërore, më shumë se 100,000 qytetarë rusë kanë mbërritur në Serbi, një vend me nën shtatë milionë banorë.
Ata kanë përdorur një nga pak rrugët e mbetura të fluturimit për në Evropë që nuk është mbyllur, në shenjë hakmarrjeje për luftën.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq tha muajin e kaluar se vendi ishte “si Kazablanca”, duke e krahasuar atë me qytetin maroken të filmit të vitit 1942, i mbushur me refugjatë lufte dhe spiunë.
Ndërsa numri i saktë i rusëve që kanë zgjedhur të qëndrojnë nuk dihet, pothuajse 3,000 kompani ruse janë regjistruar në Serbi që nga shkurti, sipas agjencisë së saj të regjistrimit të biznesit.
Ndryshe nga disa pjesë të tjera të Evropës, rusët në Serbi priten krahëhapur. Lidhjet kulturore dhe historike midis dy vendeve kryesisht sllave dhe të krishtera ortodokse shtrihen në shekuj.
“Unë patjetër dua të qëndroj këtu” i tha AFP artistja 41-vjeçare Anna Cherepanova.
Banesa në Beograd ku ajo jeton me dy fëmijët e saj shërben si shkollë jozyrtare në gjuhën serbe.
“Fëmijëve u pëlqen këtu. Nëse nuk do të ndiheshin aq rehat, me siguri do të mendoja të transferohesha në një vend tjetër”.
Por dashuria serbe për Rusinë shpesh shtrihet edhe në mbështetjen për Kremlinin.
Kjo krijon situata të sikletshme për rusët e mërguar, të cilët, pothuajse sipas definicionit, e kundërshtojnë ashpër Putinin.
Kioskat e suvenireve në Beograd shesin bluza me fytyrën e Putinit, ndërsa shkronja Z, simboli rus për pushtimin e Ukrainës, është gjithandej në muret e qytetit.
Serbia, një kandidate për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian, po ecën në një litar të ngushtë diplomatik, duke dënuar pushtimin e Ukrainës në Kombet e Bashkuara, por që refuzon të rreshtohet me sanksionet perëndimore kundër Moskës.
Janë rusët që jetojnë në Serbi ata që janë më të zëshmit në denoncimin e agresionit të Putinit.
Të bashkuar nga një platformë online, një grup i përbërë kryesisht nga rusë ka organizuar mitingje të shumta kundër luftës, ka mbajtur ngjarje bamirësie dhe ka spërkatur grafitet pro-Putinit në Beograd.
Fakti i thjeshtë që ata tani mund të shprehin pakënaqësinë e tyre pa frikë se do të arrestohen apo burgosen është një zbulim për shumë njerëz.
“Rusët janë të emocionuar që mund të marshojnë në mes të rrugës, të këndojnë dhe madje të bërtasin fyerje kundër Putinit dhe luftës”, tha Sasha Seregina, arkitekte 34-vjeçare që emigroi nga Rusia në Serbi më shumë se një dekadë më parë.
“Disa thanë se ishin vazhdimisht në vëzhgim për të parë nëse policia do të dilte nga diku për t’i arrestuar ata”.
Ndikimi i biznesit
Disa kompani të mëdha teknologjike ruse, përfshirë Yandex, Luxoft dhe Wargaming, kanë hapur zyra të reja në Beograd ose kanë zgjeruar ato ekzistuese. Ata kanë zhvendosur qindra punonjës në Serbi dhe gjithashtu punësojnë vendas.
Për dekada, Serbia ka qenë e gjymtuar nga eksodi masiv i punëtorëve të rinj, të arsimuar dhe të kualifikuar. Disa ekspertë besojnë se fluksi i papritur i bizneseve të teknologjisë ruse mund të sigurojë një shpëtim për ekonominë e vendit.
“Njerëzit e arsimuar ndalojnë të largohen nga vendi sapo të fillojë të rritet numri i vendeve të punës me pagesë të lartë”, i tha AFP-së Danica Popoviç, profesoreshë e ekonomisë në Universitetin e Beogradit.
“Nëse ato kompani teknologjike fillojnë të punësojnë inxhinierë serbë – gjë që ndoshta do ta bëjnë pasi është më e lirë se çdo opsion tjetër – ne kemi një shans për të ulur emigracionin”.
Por shumë serbë ankohen se ardhja e rusëve ka dyfishuar qiranë e ngarkuar në qytetet e mëdha si Beogradi dhe Novi Sadi.
Ndërsa shumica e emigrantëve rusë punojnë në kompani teknologjike, disa po përdorin njohuritë dhe përvojën e tyre për të zgjeruar skenën e biznesit serb./UBTNews/