Nga Murat Selvi
Më 6 shkurt 2023, dy tërmete të mëdha goditën Turqinë, një nga fatkeqësitë natyrore më të mëdha të shekullit. Tërmetet me magnitudë 7.7 në orën 4.17 dhe 7.6 në orën 13:24, të cilat prekën dhjetë provinca (Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya Diyarbakır, Adana, Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Osmaniye, Hatating) ishin të larta. Kjo katastrofë natyrore, një nga tërmetet më të mëdha në botë, shkaktoi dëme të mëdha në një rajon të madh të banuar nga 13.5 milionë njerëz.
Kjo tragjedi ripohoi rëndësinë e komunikimit në kohë krizash. I gjithë vendi u vu në alarm. Që nga ora e parë, të gjitha organet shtetërore, organet e lajmeve, organizatat joqeveritare, ekipet e kërkim-shpëtimit, organizatat përkatëse si Autoriteti i Menaxhimit të Fatkeqësive dhe Emergjencave (AFAD), Gjysmëhëna e Kuqe Turke, agjencitë ligjzbatuese, forcat e armatosura, dhe organizatat civile vepruan shpejt.
Më pas, institucionet e ndihmës u mobilizuan në 71 qytetet e tjera turke për të ofruar ndihmë dhe për të shëruar plagët e njerëzve. Donacionet dhe ndihmat në natyrë filluan të rrjedhin nga e gjithë Turqia. Këto përpjekje vazhdojnë me shpejtësi deri më sot. Ndërkohë, ndihma ndërkombëtare filloi të mbërrinte pasi shumë vende dhanë mbështetje.
Sikurse ndodhi edhe me të gjitha ngjarjet tjera, njerëzit preferojnë t’i marrin lajmet nga platformat sociale. Përderisa organizatat dhe agjencitë kombëtare dhe ndërkombëtare të transmetimit ofrojnë transmetime të përditësuara dhe të rregullta të lajmeve, rrjetet sociale, veçanërisht Twitter, u përdorën për të marrë lajme të dorës së parë, për të shpallur përpjekjet për ndihmë dhe, më e rëndësishmja, për të përcjellë kërkesat për ndihmë tek individët dhe institucionet përkatëse.
Rrjetet sociale mundësojnë që informacionet të shpërndahen te audienca masive shpejt dhe lehtë përmes pajisjeve telefonike. Twitter ishte sërish platforma që u zgjodh për të transmetuar lajmet, për të kërkuar ndihmë si dhe për të informuar publikun përballë një fatkeqësie të tillë.
A mund të ndihmojë Twitter?
Megjithëse numri i përdoruesve është shumë më i ulët në Turqi dhe në botë, krahasuar me platformat tjera, Twitter është më me ndikim sepse përdoret në mënyrë aktive si një mjet komunikimi nga politikanët, ekspertët, gazetarët, institucionet zyrtare dhe të famshëm. Prandaj, ishte një nga platformat e para që publiku përdori për të marrë lajmet. Për më tepër, për shkak të interaktivitetit në Twitter, njerëzit e përdorën atë për të kërkuar ndihmë duke ndarë informacione për të afërmit e tyre që jetojnë në zonat e prekura.
Nga ana tjetër, nga perspektiva e menaxhimit të krizave, Twitter, nëse nuk përdoret mirë, mund të luajë një rol përçarës. Dihet që faza e parakrizës është një nga fazat më të rëndësishme, pasi burimet njerëzore janë trajnuar për të minimizuar dëmet. Të gjitha ekipet janë të trajnuar për të koordinuar në mënyrë efikase aktivitetet e kërkim-shpëtimit dhe të ndihmës.
Kjo do të thotë se komunikimi është jetik. Konfuzioni dhe keqkomunikimi më i vogël mund të rezultojë në kaos. Ndërsa platformat e mediave sociale ofrojnë mundësinë për të komunikuar dhe ndërvepruar me audiencë të madhe shpejt dhe me çmim të përballueshëm, ato gjithashtu mund të shkaktojnë konfuzion intensiv. Këto platforma mund të bëhen kanale dezinformimi dhe manipulimesh mashtruese nëse nuk përdoren me përgjegjësi. Për më tepër, ato mund të përhapin panik dhe kaos, duke e prekur në thelb menaxhimin e krizës.
Ana tjetër e medaljes
Të gjitha krizat mund të jenë të menaxhueshme për sa kohë që ato mbeten brenda sferave të mundësive. Megjithatë, asnjë emergjencë apo fatkeqësi nuk mund të menaxhohet nëse gjërat kthehen në kaos.
Ndërsa fatkeqësia goditi Turqinë, disa forca e përdorën atë për të çuar përpara agjendat e tyre. Grupet kriminele u përpoqën të kryejnë aktivitete mashtruese dhe mashtrime duke imituar persona zyrtarë, duke kërkuar ndihmë ose duke drejtuar fushata të rreme ndihme duke kopjuar faqet e internetit të organizatave të mirëfillta të ndihmës. Të tjerët, ndërsa nuk ishin as në zonën e fatkeqësisë, luajtën rolin e viktimave, duke kërkuar ndihmë. Më keq, disa penguan punën e agjencive të ndihmës nëpërmjet mashtrimeve. Edhe pse numri i këtyre njerëzve përbuzës është relativisht i vogël, platformat e mediave sociale i përforcojnë efektet e tyre dhe shumë anëtarë të publikut bien në këto gracka për shkak të gjendjes së tyre aktuale emocionale.
Dezinformatat arritën, ndonjëherë, deri në atë masë sa ndërprenë përpjekjet e kërkim-shpëtimit. Drejtimi i gabuar ose humbja e kohës e shkaktuar nga aplikime të përsëritura për të njëjtin person dhe adresë mund të ndikojë tek të tjerët në nevojë reale.
Fakti që media sociale është një mjet i jashtëzakonshëm për shkëmbimin e menjëhershëm të të dhënave dhe lajmet e dorës së parë nuk e ndryshon faktin që mund të dëmtojë përpjekjet e kërkimit dhe shpëtimit. Ndërsa këto platforma janë të përshtatshme për të shpallur fushata ndihme dhe për të rritur ndërgjegjësimin, ato mund të shkaktojnë gjithashtu dezinformata që prekin thellësisht menaxhimin e krizave.
Në fatkeqësinë e tanishme që po përjeton Turqia, koordinimi, angazhimi, profesionalizmi, rregulli dhe veprimi sistematik dhe strategjik janë jetik. Prandaj, është e domosdoshme të njihen avantazhet e platformave dhe të pranohet se ato mund të bëhen burim i shkëmbimit të informacionit shumë manipulues, veçanërisht në kohë krize.
Dëmi që ndodh në procese emocionalisht intensive si fatkeqësitë natyrore mund të minimizohet vetëm nëse njerëzit që nuk preken drejtpërdrejt nga kjo fatkeqësi mbesin emocionalisht të fortë dhe mbajnë nën kontroll gjendjen e tyre emocionale.
Si do ta trajtojë Turqia këtë fatkeqësi?
Turqia edhe më parë është përballur me përvoja të ngjashme, megjithëse në shkallë më të vogël. Ajo ka zhvilluar menaxhimin e saj të krizave dhe fatkeqësive në 20 vitet e fundit dhe ka fituar famë ndërkombëtare. Për shkak të pozitës gjeografike të saj, ajo shpesh përjeton fatkeqësi natyrore si zjarr, përmbytje dhe tërmete.
Arritjet e Turqisë në këtë fushë përmenden në raportet e organizatave ndërkombëtare. Për shembull, Turqia renditet e 6-ta në mbarë botën përsa i përket shuarjes së zjarrit dhe rifitimit të mbulesës pyjore dhe renditet e para ndër vendet evropiane.
E vendosur në tre linja thyerje (Anatolia Veriore, Anatolia Lindore, Anatolia Perëndimore) dhe në mes të tre pllakave të ndryshme kontinentale (Euraziatike, Anadollake, Arabe), Turqia ka përvoja të dhimbshme për sa i përket tërmeteve për shkak të strukturës sizmike të gjeografisë së saj. Gjithsesi, në tërmetet e fundit të rëndë, ka treguar sukses të admirueshëm si në procesin e parë të reagimit dhe ndihmës ashtu edhe në rindërtimin e zonës së dëmtuar pas tërmetit.
Për më tepër, Turqia është një vend që tregohet si shembull në botë për sa i përket ndihmave, numrit të azilkërkuesve që pret, duke qenë vendi që ofron ndihmë humanitare në shkallën më të lartë krahasuar me të ardhurat e saj kombëtare.
Fatkeqësitë natyrore janë shkatërrime që nuk mund të parandalohen në asnjë vend dhe me çdo teknologji të disponueshme. Megjithatë, uniteti, bashkëpunimi dhe ndarja e vuajtjeve të njerëzve të prekur kryesisht nga fatkeqësia janë ndër faktorët më kritikë për tejkalimin e fatkeqësive të tilla. Pafuqia dhe pashpresa janë të paktën po aq shkatërruese sa një tërmet në shoqëri.
Prandaj, është e domosdoshme të jemi më të kujdesshëm kur përdorni mjetet tradicionale dhe ato të mediave sociale, veçanërisht kur komunikimi i shëndetshëm nevojitet më shumë se kurrë. Nga ana tjetër, është jetike që zhvillimet të ndiqen në llogaritë e mediave sociale të autoriteteve zyrtare, personave përgjegjës dhe institucioneve./UBTNews/