Ish dega e Al-Qaeda–s në Siri po fiton terren nga rebelët rivalë në veriun e Sirisë të kontrolluar nga Turqia, pas disa prej luftimeve ndër-rebele më vdekjeprurëse në rajon në vite.
Kush është i përfshirë?
Grupet rebele siriane që kundërshtojnë qeverinë e presidentit Bashar al-Assad janë kryesisht të kufizuara në rajonin veriperëndimor të Idlibit dhe pjesët veriore të provincës Aleppo, pranë kufirit me Turqinë.
Turqia, e cila ka kryer operacione të njëpasnjëshme ndërkufitare në Siri që nga viti 2016, ka krijuar një zonë kontrolli në zonat afër kufirit me ndihmën e përfaqësuesve rebelë që kanë luftuar vazhdimisht për ndikim.
Ato përfshijnë grupin Al-Jabha al-Shamiya, i cili u detyrua të largohej nga qyteti i Aleppos pas betejave të përgjakshme me forcat qeveritare në vitin 2016, dhe grupi i vijës së ashpër Jaysh al-Islam, i konsideruar dikur fraksioni kryesor në rrethinat e Ghouta Lindore të Damaskut.
Grupe të tjera u formuan në veri dhe përfshijnë Divizionin Sulltan Murad dhe Brigadën Al-Hamza.
Rajoni fqinj i Idlibit dominohet nga aleanca Hayat Tahrir al-Sham, e udhëhequr nga ish dega e Al-Qaeda-s në Siri.
Turqia kurrë nuk e ka mbështetur publikisht grupin e vijës së ashpër, por besohet se koordinohet me forcat e saj, të cilat kontrollojnë pikën kryesore kufitare Bab al-Hawa.
Çfarë po ndodh?
Më 8 tetor shpërthyen përleshjet në qytetin Al-Bab në veri të provincës Alepo midis Al-Jabha al-Shamiya dhe Brigadës Al-Hamza mbi akuzat se kjo e fundit qëndron pas vrasjes së një aktivisti lokal.
Vrasje të tilla nuk janë të rralla në rajonin e paqëndrueshëm kufitar ku grupet e mbështetura nga Turqia akuzohen gjerësisht për një sërë abuzimesh të të drejtave të njeriut.
Por përleshjet që pasuan u përhapën shpejt në zona të tjera dhe tërhoqën fraksione të tjera, përfshirë HTS, duke çuar në shpërthimin më vdekjeprurës ndër-rebelë në zonë në vite, sipas Observatorit Sirian për të Drejtat e Njeriut me qendër në Britani.
“HTS kontrollon të gjithë Afrinin, duke përfshirë të gjitha institucionet administrative, dhe po menaxhon sigurinë dhe mbikëqyr pikat e kontrollit” tha Suraj al-Deen al-Shami, një zëdhënës i rebelëve.
Një armëpushim i dështuar midis fraksioneve ndërluftuese në fundjavë i dha HTS kontroll të plotë mbi Afrinin dhe zona të tjera të veriut të kontrolluar nga Turqia.
HTS është afruar më pranë qytetit Azaz pranë kufirit turk, pas disa ditëve të luftimeve që kanë vrarë afro 60 njerëz, përfshirë 10 civilë, sipas Observatorit.
Cili është roli i Ankarasë?
HTS, e cila është e sanksionuar nga OKB-ja si një organizatë terroriste, i ndërpreu zyrtarisht lidhjet me Al-Qaeda-s në vitin 2016 dhe përfshiu një numër fraksionesh më të vogla rebele siriane në një përpjekje të madhe ri-emërtimi.
Nëpërmjet betejave dhe armëpushimeve me grupet e tjera rebele, ajo fitoi dominimin e bastionit të fundit të madh rebel në Idlib në 2019.
Që atëherë, ajo është paraqitur si shtylla kryesore e opozitës siriane, e cila është rrëzuar nga më shumë se një dekadë luftë me forcat e Asadit.
Përparimet e fundit të grupit pranë kufirit me Turqinë janë më të rëndësishmet e tij jashtë provincës Idlib dhe kanë shkaktuar shqetësim në Shtetet e Bashkuara.
“Forcat e HTS duhet të tërhiqen menjëherë nga zona” tha ambasada amerikane.
Por shumë besojnë se HTS nuk mund të kishte avancuar pa miratimin të paktën të heshtur të Ankarasë, e cila po cilësohet se nuk ka bërë mjaftueshëm për të ndaluar luftimet e fundit.
“Deri më tani, nuk ka pasur një qëndrim zyrtar dhe të qartë nga Turqia dhe kjo mund të tregojë miratimin e tyre” tha zëdhënësi i rebelëve Shami.
“Ndoshta Turqia nuk është dakord, por e pranon atë si një fakt të kryer” tha ai.
Mbetet e paqartë se çfarë do të thotë dominimi i HTS në enklavat rebele të kontrolluara nga Turqia për Ankaranë, e cila kohët e fundit ka sinjalizuar se është më e hapur për një afrim me Damaskun./UBTNews/