Ajo është 80 vjeç, grupi i të drejtave Memorial që ajo bashkëthemeloi është mbyllur dhe disa nga kolegët e saj janë larguar nga Rusia nga frika e arrestimit nën Presidentin Vladimir Putin.
Por Svetlana Gannushkina është e vendosur të qëndrojë.
Gannushkina po merrte pjesë në një konferencë jashtë vendit kur Moska dërgoi trupa në Ukrainë më 24 shkurt të vitit të kaluar.
Ndërsa shumë bashkëkombës rusë që kundërshtonin luftën vendosën të largoheshin nga vendi i tyre, Gannushkina u nis për në shtëpi për të rritur punën e saj.
Pas kthimit në Moskë, ajo u ndalua për një kohë të shkurtër pas një proteste kundër luftës dhe ajo është përballur me probleme ligjore në rritje.
“Ajo që mund të bëj duke ndihmuar njerëzit, përfshirë nga Ukraina, duke qenë në anën e së mirës dhe duke bërë diçka që mund të ketë të paktën një ndikim… kjo më jep të drejtën për të jetuar”, tha Gannushkina për AFP në një periferi të Uashingtonit.
Memorial, dega e të drejtave të njeriut të të cilit ajo ngriti në vitin 1992, fitoi Çmimin Nobel për Paqe në vitin 2022 së bashku me aktivistët ukrainas dhe bjellorusë.
Disa punonjës të Memorial janë larguar nga Rusia pasi qeveria mbylli organizatën në vitin 2021, ndërsa Gannushkina është cilësuar si agjente ehuaj — një klasifikim që shihet si një mjet për të heshtur kritikët.
Por rrjeti i Memorial vazhdon të funksionojë.
Që nga fillimi i luftës gati një vit më parë, Gannushkina dhe kolegët e saj kanë ndihmuar rreth 22,000 refugjatë ukrainas në të gjithë Rusinë.
Të lodhur dhe të pikëlluar, ata qëndrojnë në radhë në zyrën e Komitetit të Ndihmës Qytetare në qendër të Moskës, një organizatë motër që drejton Gannushkina.
Ata vijnë për ndihmë juridike, para, rroba për fëmijët e tyre dhe ushqime. Zyra e Gannushkina është e mbushur me jastëkë, batanije dhe sende ushqimore.
“Historitë janë të tmerrshme. Erdhi një grua të cilës i vranë nënën dhe vajzën para syve. Si mund të vazhdojë të jetojë?”, tha Gannushkina për një grua që kishte ikur nga qyteti jugor i Ukrainës, Mariupol, pas një rrethimi brutal prej muajsh nga forcat ruse.
“Nuk mund të ketë falje, asnjë falje”, tha Gannushkina për luftën e Rusisë, e cila ka lënë mijëra të vdekur dhe ka bërë që miliona të largohen nga shtëpitë e tyre.
“Kjo do të mbetet në historinë e Rusisë, si një faqe e turpshme e historisë ruse, dhe asgjë nuk do të jetë në gjendje ta kapërcejë atë, as nuk duhet ta kalojë”.
Gannushkina i bëri thirrje Perëndimit të bëjë më shumë për të mbështetur Ukrainën, përfshirë shkurtimin e importeve ruse të energjisë, të cilat ndihmojnë Moskën të financojë fushatën e saj ushtarake.
Ajo u ankua gjithashtu se vendet perëndimore nuk po bënin mjaftueshëm për të rivendosur të pambrojturit, si individët LGBTQ dhe gratë që ikin nga dhuna në familje.
Ajo kujtoi se ishte ftuar në ambasadat perëndimore në Moskë për të festuar çmimin Nobel të Memorial, por lutjet e saj për të rivendosur një pjesë të vogël të familjeve në rrezik nuk shkuan askund.
“Asnjë herë dikush nuk thirri dhe tha: ne jemi gati të marrim një familje. Pse gjithë këto fjalë atëherë? Fjalët e mbështetjes mbeten vetëm fjalë”.
Gannushkina u përfshi në mbrojtjen e të drejtave të njeriut në vitet 1980, kur konfliktet etnike shpërthyen në cepat e Bashkimit Sovjetik që po vdiste, duke prodhuar rrjedha refugjatësh. Lufta e parë çeçene e viteve 1994-1996 e forcoi angazhimin e saj.
Në vitin 2006, një organizatë ruse e ekstremit të djathtë publikoi një listë vrasjesh me emrat e figurave kryesore liberale, ku përfshihej edhe Gannushkina. Asaj iu ofrua një truprojë, por refuzoi sepse nuk donte të ishte përgjegjëse për vdekjen e tij.
Gannushkina është e vendosur të vazhdojë të punojë me kolegët e saj ukrainas.
“Unë jam mirënjohës dhe përulem para tyre sepse ne nuk u bëmë toksikë për ta dhe të paktën nga këndvështrimi i tyre ne nuk përfaqësojmë Vladimir Vladimirovich Putin, ne jemi njerëz të ndryshëm, ne jemi kundërshtarët e tij” tha Gannushkina për presidentin rus.
“Për fat të keq, megjithatë, ne jemi kundërshtarë të dobët”./UBTNews/