Disa ditë pasi Rusia pushtoi Ukrainën, platforma të shumta të mediave sociale – duke përfshirë Facebook, Twitter dhe YouTube – njoftuan se kishin çmontuar rrjetet e koordinuara të llogarive që përhapnin dezinformata, përcjell UBT News.
Këto rrjete, të cilat përbëheshin nga llogari të fabrikuara me emra të rremë dhe imazhe të profileve të krijuara nga AI ose llogari të hakuara, po ndanin pika të dyshimta të ngjashme kundër Ukrainës, duke sugjeruar se ato kontrolloheshin nga burime të centralizuara, të lidhura me Rusinë dhe Bjellorusinë.
Agjencia Ruse e Kërkimeve në Internet përdori fushata të ngjashme dezinformuese për të përforcuar propagandën rreth zgjedhjeve në SHBA në vitin 2016. Por shtrirja e tyre ishte e paqartë deri pas zgjedhjeve – dhe në atë kohë, ato hasën me pak reagime nga platformat e mediave sociale.
“Kishte një ndjenjë që platformat thjesht nuk dinin çfarë të bënin”, thotë Laura Edelson, studiuese e dezinformimit. Që atëherë, thotë ajo, platformat dhe qeveritë janë bërë më të afta për të luftuar këtë lloj lufte informacioni – dhe më të gatshme për të mos lejuar aktorët e këqij të përhapin qëllimisht dezinformimin. Edelson foli për Scientific American se si po zhvillohet një luftë informacioni ndërsa konflikti vazhdon.
Si i luftojnë platformat e mediave sociale llogaritë që përhapin dezinformata?
“Këto lloj fushatash dezinformuese – ku ato po mashtrojnë në mënyrë specifike përdoruesit në lidhje me burimin e përmbajtjes – platformat lehtësisht mund të ndërmarrin masa, sepse Facebook ka këtë politikë: mashtrimi i përdoruesve se kush jeni është shkelje e rregullave të platformës së Facebook. Por ka disa që nuk duhet të jenë të vështira për t’u hequr – me të cilat historikisht Facebook ka luftuar – dhe ata janë aktorë si RT”.
“RT është një media e mbështetur nga shteti rus., dhe Facebook me të vërtetë ka luftuar historikisht se çfarë të bëjë me këtë. Kjo ishte ajo që ishte aq mbresëlënëse për të parë që [Facebook dhe platformat e tjera] me të vërtetë filluan të ndërmarrin disa veprime kundër RT javën e kaluar”.
“Qeveritë në Evropë kanë ndaluar mediat shtetërore ruse. Dhe kjo i ka dhënë mbrojtje Facebook, YouTube dhe platformave të tjera kryesore për të bërë të njëjtën gjë. Në përgjithësi, ndalimi i kujtdo – por veçanërisht ndalimi i mediave – nuk është një hap që dikush duhet ta marrë lehtë. Por RT dhe Sputnik [një tjetër media e mbështetur nga shteti rus] nuk janë media të rregullta: ata kanë një histori kaq të gjatë të ndotjes së hapësirës së informacionit”.
Çfarë tjetër mund të bëhet për të luftuar informacionin e rremë e të dëmshëm?
“Për shkak se qeveria e SHBA-së ishte shumë e gatshme, ajo nuk linte shumë hapësirë; nuk kishte një vakum informacioni që rusët të mund të ndërhynin dhe ta mbushnin. Dhe më pas, qeveria ukrainase ka qenë jashtëzakonisht e zgjuar në rrëfimin e historisë së rezistencës ukrainase. Padyshim që ka raste kur ajo ka kaluar kufirin në propagandë. Por në përgjithësi, ajo është siguruar që bota të shohë rezistencën ukrainase dhe luftën që populli ukrainas është i gatshëm të bëjë. Kjo [i ndihmon] njerëzit të shohin se çfarë po ndodh dhe të kuptojnë se njerëzit që janë atje duke luftuar janë njerëz të vërtetë që, jo shumë kohë më parë, nuk ishin luftëtarë. Ata ishin civilë dhe tani po mbrojnë vendin e tyre”.
“Unë mendoj se të dyja këto gjëra do të jenë të vështira për t’u mbajtur me kalimin e kohës. Por nëse nuk mbahen, atëherë do të hapet dritarja e dezinformatave ruse. Një sfidë me të cilën do të duhet të përballemi të gjithë është se kjo luftë nuk do të përfundojë në ditët në vijim, por cikli i lajmeve nuk mund të mbajë këtë nivel fokusi në këto ngjarje. Është tronditëse të thuash, por pas tre javësh, do të keni orë të tëra pa menduar për këtë. Nëse dikush po përpiqet të përhapë një lloj [dezinformimi] – ndoshta rusët krijojnë ndonjë mizori të rreme për ukrainasët ose diçka tjetër – atëherë bota do të jetë e ndjeshme ndaj kësaj. Dhe atëherë do të na duhet të kujtojmë të gjitha këto gjëra të “Kush po ju tregon historinë? A u besojmë atyre? Sa e verifikueshme është kjo llogari?” Kjo do të jetë pjesë e mënyrës se si zhvillohet konflikti në të ardhmen. Por kjo është diçka e re për të gjithë aktorët, dhe të gjithë do të duhet të mësohen për të mbajtur lojën e tyre në terren në luftën e informacionit, jo vetëm në luftën kinetike”.
Disa kanë vënë në dukje një reduktim të dukshëm të formave të tjera të dezinformatave, të tilla si teoritë e konspiracionit të lidhura me vaksinat, pasi infrastruktura ruse e internetit dhe rrjetet e pagesave ishin të kufizuara nga sanksionet. Çfarë po ndodh me këtë?
“Ka pasur mjaft raporte anekdotike se dezinformatat në sektorë të tjerë janë ulur ndjeshëm gjatë javës së kaluar. Nuk mund të themi me siguri se kjo është për shkak të mungesës së aksesit në internet në Rusi. Konkluzioni nuk është se të gjitha këto gjëra vinin nga Rusia. Përfundimi që është e arsyeshme të nxirret nga këto raporte anekdotike është se, infrastruktura ruse e internetit ishte një pjesë jetike e grupit të njerëzve që përhapnin dezinformata. Ka shumë pjesë të kësaj ekonomie që janë mbaruar nga Rusia – rrjetet bot, për shembull, rrjetet e njerëzve që shesin që blejnë dhe shesin informacione të vjedhura të kartave të kreditit, shumë ekonomi rreth blerjes së llogarive të vjedhura [të mediave sociale] – sepse Rusia ka toleruar historikisht shumë krime kibernetike. Ose mbyll një sy ose shumë prej këtyre grupeve në fakt punojnë drejtpërdrejt ose janë kontraktorë të shtetit rus”./UBTNews/