Marrëveshja prek lëvizjen e lirë të personave ose të drejtat e punonjësve – për vite Zvicra dhe BE kanë negociuar një marrëveshje që të rregullojë marrëdhëniet e ardhshme. Tani zviceranët i ndërprenë negociatat.
Pas shtatë vjet negociatash, Zvicra hoqi dorë nga një marrëveshje kornizë e planifikuar me BE për marrëdhëniet dypalëshe. Nuk ka pasur pajtim për pika vendimtare, tha Presidenti zviceran Guy Parmelin. “Këshilli Federal konstatoi që bisedimet me BE në tre fusha nuk çuan në zgjidhjet e nevojshme. Kjo është arsyeja pse Këshilli Federal vendosi t’u japë fund negociatave,” tha Parmelin.
Sidoqoftë, Zvicra do të mbetet një partner i besueshëm i Bashkimit Evropian, siguroi Ministri i Jashtëm, Ignazio Cassis. Ai pret që marrëveshjet e tanishme bilaterale të vazhdojnë të zbatohen dhe që të vazhdojnë diskutime për marrëveshje të reja. Për më tepër, ekziston dëshira që në një “dialog politik” me BE bashkëpunimi të zhvillohet edhe më tej.
Zvicra dëshiron të bëjë përshtatje në ligjet për BE
Në të njëjtën kohë, Cassis premtoi të angazhohet në parlament për pagimin e një kontributi të mbajtur më parë nga Zvicra për të mbështetur anëtarët e rinj të BE. Bëhet fjalë për 1.3 miliardë franga zvicerane (1.2 miliardë euro). Përveç kësaj, Zvicra dëshiron të bëjë në mënyrë të njëanshme përshtatje në ligjet për BE në fusha të caktuara, në mënyrë që të shmangë pengesat tregtare, tha Ministrja e Drejtësisë, Karin Keller-Suter.
Me dhënien fund të negociatave, Zvicra e vë në provë marrëdhënien e saj tradicionalisht të ngushtë me BE. Edhe pa marrëveshjen kornizë, marrëveshjet bilaterale midis BE dhe Zvicrës do të qëndrojnë si janë, për shembull asgjë nuk do të ndryshojë për punonjësit ndërkufitarë për momentin. Sidoqoftë, këtë javë Bashkimi Evropian paralajmëroi për pasojat që Zvicra do të duhet të llogarisë pa përfundimin: nuk do të ketë marrëveshje të reja dhe marrëveshjet e vjetra mund të mos përtërihen.
Në përputhje me këtë, BE shprehu keqardhje për vendimin e Zvicrës. “Pa këtë marrëveshje kornizë, ky modernizim i vazhdueshëm i marrëdhënieve ekzistuese do të jetë i pamundur,” tha BE. “Marrëveshjet ekzistuese bilaterale do të vjetërohen në mënyrë të pashmangshme.”
BE do “kushte të barabarta për të gjithë”
BE dhe Zvicra kanë negociuar që në vitin 2014 për marrëveshjen kornizë, e cila synon të sjellë nën një çati marrëveshjet e mëparshme midis të dy palëve. Për marrëveshjen ka dakordim në të vërtetë që nga viti 2018 – por Zvicra kishte shqetësime masive, të cilat çuan në pretendime shtesë nga Berna.
Kohët e fundit, Zvicra këmbënguli në heqjen nga marrëveshja të çështjeve në lidhje me punëtorët e dërguar, ndihmën shtetërore dhe lëvizjen e lirë të personave. BE e refuzoi këtë.
Qëllimi i marrëveshjes është të zhvillojë dhe modernizojë më tej marrëdhëniet e ndërsjella, ka deklaruar Komisioni tani. Ajo do të garantonte “që të njëjtat kushte të vlejnë për të gjithë” që operojnë në tregun e brendshëm të BE-së. Qasja e privilegjuar në tregun e brendshëm presupozon “që të gjithë të respektojnë të njëjtat rregulla dhe detyra”.
Marrëdhëniet dypalëshe kanë nevojë për rregulla të reja
Brukseli vuri në dukje se kishin kaluar 50 vjet nga hyrja në fuqi e një marrëveshje të tregtisë së lirë me Zvicrën dhe 20 vjet që nga marrëveshjet e para bilaterale. “Edhe sot, kjo bazë nuk mund të ecë më me ritmin, me të cilin po zhvillohen marrëdhëniet midis BE dhe Zvicrës,” deklaroi Komisioni. Ai njoftoi se do të “analizonte me kujdes pasojat e këtij njoftimi”.
Zvicra nuk është anëtare e BE, por është e përfshirë në shumë projekte evropiane përmes marrëveshjeve bilaterale. Ajo ka gjithashtu qasje në tregun e brendshëm të BE dhe në kthim lejon lëvizjen e lirë të njerëzve. Sipas të dhënave të BE, në Zvicër jetojnë 1.4 milionë qytetarë të BE – përfshirë 300.000 gjermanë – dhe 340.000 qytetarë të BE-së udhëtojnë çdo ditë vajtje-ardhje në Zvicër. 400.000 zviceranë jetojnë në BE.
Tregtia me BE përbën 60 përqind të prodhimit të brendshëm bruto të Zvicrës, pasuar nga SHBA me pak më pak se dymbëdhjetë përqind. Anasjelltas, Zvicra është partneri i katërt më i madh tregtar i BE pas SHBA-së, Kinës dhe Britanisë së Madhe.