Dekada të përparimit në aspektin e jetëgjatësisë, arsimit dhe prosperitetit ekonomik kanë filluar të zbërthehen që nga pandemia, sipas një raporti të ri të OKB-së.
Gjatë dy viteve të fundit, nëntë nga 10 vende kanë rënë mbrapsht në Indeksin e Zhvillimit Njerëzor të OKB-së.
Covid-19, lufta në Ukrainë dhe ndikimi i ndryshimeve klimatike fajësohen për këtë kthesë të zhvillimit global.
Zvicra qëndron në krye të indeksit këtë vit me një jetëgjatësi prej 84 vjetësh, një mesatare prej 16.5 vitesh të shpenzuara në arsim dhe pagë mesatare prej 66,000 dollarë.
Në anën tjetër është Sudani i Jugut, ku jetëgjatësia është 55, njerëzit shpenzojnë mesatarisht vetëm 5.5 vjet në shkollë dhe fitojnë 768 dollarë në vit.
Reagimet në shumicën e 191 vendeve të përfshira në indeks, veçanërisht në jetëgjatësinë, i kanë kthyer nivelet e zhvillimit përsëri në ato të 2016-ës, duke përmbysur një prirje 30-vjeçare.
Në SHBA, për shembull, jetëgjatësia në pjesën lindore ka rënë me më shumë se dy vjet që nga viti 2019. Në vende të tjera rënia është shumë më e lartë.
Që nga prezantimi i indeksit, shumë vende janë përballur me kriza dhe kanë rrëshqitur prapa, por tendencat globale kanë lëvizur vazhdimisht lart. Viti i kaluar ishte hera e parë që indeksi ra në përgjithësi që nga fillimi i llogaritjeve dhe rezultatet e këtij viti e forcuan këtë prirje rënëse.
Megjithatë, ndikimi ka qenë i pabarabartë. Dy të tretat e vendeve të pasura u rikuperuan vitin e kaluar, ndërsa shumica e vendeve të tjera vazhduan të bien.
Indeksi i këtij viti bazohet në të dhënat e vitit 2021. “Por perspektiva për vitin 2022 është e zymtë”, thotë Achim Steiner, një nga autorët e tij, i cili thekson se më shumë se 80 vende po përballen me probleme për të shlyer borxhin e tyre kombëtar.
“Ne po shohim ndërprerje të thella, fundi i të cilave do të shfaqet gjatë disa viteve”, përfundoi ai./UBTNews/