Shteti anëtar më i vogël i BE-së dhe kombi më neutral i Evropës, do të luajnë role të mëdha në ngjarjet botërore gjatë dy viteve të ardhshme, pasi Malta dhe Zvicra fillojnë mandatin e tyre si anëtarë jo të përhershëm të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.
Pra, a janë ata në detyrën e rrjetëzimit, strategjisë, nxitjes dhe dhënies së ndikimit në Këshill, për Evropën?
Në veçanti, Zvicrës do t’i duhet të lërë mënjanë neutralitetin e saj tradicional dhe të marrë disa vendime të vendosura jo neutrale gjatë viteve të ardhshme, por ata kanë gjetur një zgjidhje për këtë.
Zviceranët, të cilët u bënë anëtare të Kombeve të Bashkuara vetëm në vitin 2002, thonë se katër prioritetet e tyre kryesore ndërsa janë në Këshillin e Sigurimit janë promovimi i paqes së qëndrueshme, mbrojtja e civilëve, forcimi i efikasitetit dhe luftimi i ndryshimeve klimatike.
“Këshilli i Sigurimit nuk është një palë në një konflikt në kuptimin e ligjit të neutralitetit. Mandati i tij është të ruajë paqen dhe sigurinë në mbarë botën” tha Departamenti Zviceran i Punëve të Jashtme në një dokument të fundit informues.
“Zvicra mund të vazhdojë të ushtrojë neutralitetin e saj në Këshillin e Sigurimit në masë të plotë”.
Zvicra do të duhet të kryesojë komitetin e sanksioneve ndaj Koresë së Veriut, ndërsa Malta do të mbikëqyrë diplomacinë rreth Iranit – një detyrë që anëtarët e mëparshëm të BE-së në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, Irlanda dhe Belgjika, e kanë marrë gjithashtu.
Dosja e Iranit mund të bëhet veçanërisht e ndërlikuar këtë vit për zviceranët, duke marrë parasysh marrëdhëniet e tyre në rritje me Rusinë ndërsa lufta në Ukrainë vazhdon, dhe Irani dërgon më shumë armë në Moskë.
“Irlandës dhe Norvegjisë i është dashur të punojnë shumë për të siguruar kompromise të Këshillit për çështje si ndihma për Sirinë dhe Afganistanin gjatë vitit të kaluar, pasi Rusia dhe Perëndimi kanë rënë në konflikt për Ukrainën”, tha Richard Gowan për Euronews.
Malta kthehet në Këshillin e Sigurimit
Shteti më i vogël anëtar i BE-së, Malta, po kthehet si një anëtar jo i përhershëm i Këshillit të Sigurimit të OKB-së për herë të dytë — e vetmja herë tjetër e tyre ishte në fillim të viteve 1980 — por në dukje ata janë të pashqetësuar nga ajo që i pret përpara.
“Malta pranon se detyra kryesore e të gjithë anëtarëve të Këshillit është të punojnë kolektivisht për të promovuar paqen dhe sigurinë ndërkombëtare dhe për të parandaluar konfliktin, i cili është shumë i pranishëm në mbarë botën — në Ukrainë dhe gjetkë”, thotë Rodrick Zerafa nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Evropiane e Maltës.
Vendi mesdhetar dëshiron që koha e tyre në Këshill të ketë në qendër të vëmendjes çrrënjosjen e përdorimit të fëmijëve në konfliktet e armatosura; promovimin e shkrim-leximit dhe të drejtave të grave; dhe rritjen e njohurive sa i përket rritjes së nivelit të detit që kërcënon një numër shtetesh të vogla ishullore në mbarë botën, përfshirë Maltën.
“Ne besojmë se vendet që kanë qenë efektive në Këshill kanë qenë të suksesshme në bindjen dhe bashkëpunimin me anëtarët e tjerë të Këshillit, duke përfshirë P5, dhe kjo madhësi ka relativisht pak të bëjë me mënyrën se si ju zgjidhni të shprehni një rezolutë ose mënyrën në të cilave ju i qaseni çështjeve specifike”, thotë Zerafa për Euronews.
“Në fund të fundit, ne jemi të vendosur të luajmë rolin tonë në nxjerrjen në pah të pozicioneve të përbashkëta dhe politikës së jashtme të BE-së aty ku kjo është e mundur”, shton ai.
Eksperti i Kombeve të Bashkuara, Richard Gowan, thotë se maltezët kanë një ekip të mirë në Nju Jork dhe mund të mbështeten në raportimet dhe këshillat diplomatike të BE-së nëse duan. Në të vërtetë, Malta thotë se ka “rritur ndjeshëm” numrin e diplomatëve që punojnë në Nju Jork dhe ka investuar në trajnime gjatë vitit të kaluar për të përgatitur zyrtarët “për sfidat me të cilat do të përballen”.
Dhe në një tregues se sa i rëndësishëm është mandati i tyre në Këshillin e Sigurimit për partnerët mesdhetarë, një diplomat grek tashmë është dërguar në misionin maltez në Nju Jork.
“Të jesh një shtet i vogël ishullor në OKB ka përfitime si dhe sfida. Malta mund të mbledhë shtetet e vogla ishullore të Karaibeve dhe Paqësorit për ta mbështetur atë në çështje të tilla si adresimi i implikimeve të sigurisë të ndryshimeve klimatike” thotë Gowan.
“Për Ukrainën, Malta do të rreshtohet kryesisht me SHBA-në, Britaninë e Madhe dhe Francën për të kritikuar Rusinë. Por me sa duket do të dëshirojë gjithashtu të rigjallëroj përpjekjet e OKB-së për paqen në Libi, të cilat janë zhvendosur gjatë vitit të kaluar”.
Duke i bërë jehonë ndjenjave të ministrisë së jashtme malteze, Gowan nuk mendon se të qenit një shtet i vogël është domosdoshmërisht një disavantazh në Këshill — duke përmendur kombe të tjera të vogla si Estonia dhe Shën Vincenti dhe Grenadinet që kanë performuar “profesionalisht” gjatë mandeteve të tyre të fundit.
“Shtetet e vogla priren të dërgojnë diplomatët e tyre më të mirë në Nju Jork për një post në Këshill dhe ambasadorët e tyre shpesh janë mjaft fleksibël dhe krijues, sepse nuk duhet t’i përgjigjen një burokracie të madhe në shtëpi”./UBTNews/