Libani po vuan nga një krizë ekonomike e përkeqësuar që nga viti 2019, duke zhytur tre të katërtat e popullsisë së tij nën varfëri.
Grabitjet e bankave në Liban janë bërë një trend në rritje – por këta “grabitës” të armatosur që hyjnë në banka nuk po vjedhin paratë e askujt tjetër. Ata thjesht kërkojnë qasje në kursimet e tyre.
Dhe në vend që të ndiqen penalisht, autorët kryesisht janë të lirë dhe janë shndërruar heronj popullor.
Incidentet janë bërë gjithnjë e më të zakonshme ndërsa kriza ekonomike e Libanit vazhdon. Monedha vendase, paundi libanez, është zhvlerësuar me më shumë se 90 për qind kundrejt dollarit amerikan në tregun e zi, ndërkohë që kufizimet e qeverisë se sa para mund të tërheqin njerëzit nga llogaritë e tyre bankare e kanë përkeqësuar gjithashtu situatën.
Pra, çfarë fshihet pas këtyre vjedhjeve të bankave?
Libani po përjeton një përkeqësim ekonomik që nga viti 2019, duke zhytur 80 për qind të popullsisë së tij – rreth tre milionë njerëz – nën kufirin e varfërisë, sipas Kombeve të Bashkuara.
Që nga viti 2019, bankat libaneze vendosën gradualisht kontrolle ‘drakoniane’ mbi depozitat, duke mbyllur në mënyrë efektive miliona klientë nga kursimet e tyre në valutë të huaj.
“Sa herë që dëshironi të tërhiqni para, do të ishte në një normë shumë më të ulët se vlera e tregut”, tha Zeina Khodr nga Al Jazeera. “Për shembull, nëse doni të tërhiqni 700 dollarë, ju dhanë 200 dollarë”.
Sa ‘grabitje bankash’ ka pasur deri tani?
Rasti i parë i njohur i dikujt që ua kthente me forcë fondet u raportua në janar, kur një burrë mbajti peng dhjetëra njerëz në Libanin lindor pasi iu tha se nuk mund të tërhiqte kursimet e tij në valutë.
Mediat lokale raportuan se klientit përfundimisht iu dhanë disa nga kursimet e tij dhe më pas ai iu dorëzua forcave të sigurisë.
Në gusht, një burrë i armatosur gjithashtu mbajti peng punonjës dhe klientë në një bankë në Bejrut pasi iu tha se nuk mund të tërhiqte 200,000 dollarë nga llogaria e tij për trajtimin e babait të tij të sëmurë. Burri u brohorit nga një turmë jashtë bankës, e cila mbështeste veprimin e tij.
Të mërkurën, një tjetër burrë i armatosur hyri në një degë të BankMed në qytetin malor Aley të Libanit dhe u përpoq të merrte kursimet e tij.
Në të njëjtën ditë, një grua e quajtur Sali Hafiz hyri në një degë të BLOM Bank në Bejrut me atë që më vonë tha se ishte një armë lodër, së bashku me aktivistë të tjerë, në mënyrë që të merrte para nga llogaria e saj për të financuar trajtimin spitalor për motrën e cila ishte me kancer. Ajo hodhi benzinë brenda degës dhe kërcënoi se do t’i vinte flakën nëse nuk merrte kursimet. Ajo arriti të merrte 13,000 dollarë nga depozitat e saj, nga gjithsej 20,000 dollarë.
Sa e keqe është kriza ekonomike e Libanit?
Qeveria vlerëson se humbjet në sektorin financiar letargjik që nga fillimi i krizës së monedhës bien diku midis 68 dhe 69 miliardë dollarë. Banka Botërore ka paralajmëruar se fatkeqësia ekonomike mund të renditet si një nga tre më të rëndat që bota ka parë që nga mesi i shekullit të 19-të./UBTNews/