Numri i vdekjeve të punëtorëve nga kampanja gjigante e Katarit në Kupën e Botës mund të mos dihet kurrë, por debati tashmë ka marrë një ndikim mbi emrin e shtetit të Gjirit, thonë ekspertët.
Një nga vendet më të pasura në botë, Katari është transformuar që kur FIFA dha turneun në vitin 2010 me një metro të re, rrokaqiejë, autostrada, universitete të reja, muzeume dhe një port të ndërtuar së bashku me shtatë stadiume të reja dhe një të rindërtuar.
Grupet e të drejtave dhe raportet e medias thonë se mijëra punëtorë mund të kenë vdekur në kantieret e mëdha të ndërtimit. Qeveria i quan pretendimet “të egra dhe fyese” dhe thotë se po shqyrton veprime “ligjore” për të mbrojtur emrin e vendit.
Katari, FIFA dhe sindikatat ndërkombëtare që i bënë presion shtetit të Gjirit thonë se më shumë fokus duhet të vendoset në reformat që ka ndjekur vendi për të përmirësuar sigurinë, për të vendosur një pagë minimale dhe për t’u dhënë punëtorëve më shumë të drejta për të ndryshuar vendet e punës dhe madje edhe për të lënë vendin.
Por me Katarin të vendosur për të ndjekur modernizimin e tij, ai përballet me presion nga Organizata Ndërkombëtare e Punës e OKB-së, sindikatat dhe qeveritë e huaja për të përmirësuar mbledhjen e të dhënave të tij për t’i dhënë fund polemikave.
Gazeta britanike, The Guardian, shkaktoi një stuhi të madhe me një raport në shkurt 2021 se 6,500 punëtorë nga India, Bangladeshi, Nepali, Pakistani dhe Sri Lanka vdiqën midis 2011 dhe 2020. Kjo bazohej në shifrat zyrtare nga vendet.
Shumë media të tjera e kanë përdorur këtë për të thënë se 6,500 njerëz vdiqën në stadiumet e Kupës së Botës, duke nxitur teoritë e egra të konspiracionit të mediave sociale.
ILO, e cila ka një zyrë në Doha që nga viti 2018, i quajti shifrat “mashtruese” dhe tha se ato ishin lidhur gabimisht me vendet e Kupës së Botës pa kontekstin e duhur.
Qeveria thotë se shifra merr vdekjen e të gjithë punëtorëve të huaj gjatë dekadës “dhe ia atribuon Kupës së Botës. Kjo nuk është e vërtetë”.
“Kjo shifër (6500) është bërë ikonë sepse i përgjigjet një pyetjeje që askush nuk mund t’i përgjigjet” tha Jean-Baptiste Guegan, një akademik dhe shkrimtar në Francë për politikën sportive ndërkombëtare.
Gjithashtu, duke pasur parasysh publicitetin që ka marrë, mund të vihet në dyshim nëse nuk ka qenë instrument i një strategjie të huaj ndikimi.
Shifrat e tjera mezi e ndihmojnë debatin.
Sipas Katarit, ka pasur 37 vdekje të punëtorëve të huaj të lidhur me vendet e Kupës së Botës dhe vetëm tre në “aksidente të lidhura me punën”.
Një raport i ILO-s tha se kishte 50 vdekje dhe 500 lëndime serioze midis punëtorëve të huaj në vitin 2020.
Agjencia e OKB-së tha se shifrat mund të nën-raportohen për shkak të dobësive të të dhënave.
Por Max Tunon, kreu i zyrës së ILO-s në Doha, tha në një seminar të kohëve të fundit se shifra 6,500 ishte “jashtëzakonisht problematike” sepse “është një shifër që ka mbetur në mendjet e njerëzve dhe njerëzit padyshim ia atribuojnë ndërtimit të stadiumeve të Kupës së Botës”.
Duke theksuar një debat të fundit të parlamentit të BE mbi të drejtat e njeriut, ai shtoi se kjo shifër po ndikonte në vendimmarrjen për Katarin.
“Ishte shumë evidente që politikëbërësit, përfshirë edhe parlamentarët, kishin qëndrime shumë të forta për Katarin bazuar në atë që kishin lexuar në media”.
“Nuk ishte befasuese të dëgjoje referencë për shifrën 6500, nuk ishte e habitshme të dëgjoje një supozim se dy milionë punëtorë migrantë në vend janë viktima të punës së detyruar. Dhe nuk ishte e habitshme të dëgjoje se të gjithë lidhnin gjithçka me Kupën e Botës në Katar. Në këtë kuptim ajo ka pasur një ndikim konkret tek politikëbërësit”.
Por ILO po i bën presion Katarit që të përmirësojë mbledhjen e të dhënave si dhe zbatimin e reformave të tij.
“Për shkak se Katari nuk arrin të hetojë në mënyrë adekuate shkaqet e vdekjes së punëtorëve, është shumë e vështirë të dihet saktësisht se sa punëtorë kanë vdekur nga puna në vapën ekstreme të Katarit, por nuk ka dyshim se çështja është jashtëzakonisht serioze”, tha Steve Cockburn, studiues i lartë për Amnesty International.
“Në projektet e Kupës së Botës dhe jo të Kupës së Botës, mijëra vdekje gjatë dekadës së fundit mbeten të pashpjegueshme, dhe të paktën qindra prej tyre ka të ngjarë të kenë qenë të lidhura me kushte të pasigurta pune”, shtoi Cockburn./AFP/UBTNews/