Presidenti amerikan pretendon se Kina dhe Rusia kanë kryer teste sekrete të armëve bërthamore, ndërsa ai kërkon të justifikojë rikthimin në testime.
Kina ka mohuar se ka testuar fshehurazi armë bërthamore, duke hedhur poshtë një pretendim nga Presidenti i Shteteve të Bashkuara Donald Trump.
Zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme kineze, Mao Ning, këmbënguli të hënën se Pekini nuk e ka thyer moratoriumin joformal që ka vazhduar për dekada mbi testimin e armëve bërthamore.
Trump pretendoi të dielën se, përveç Kinës, Rusia, Koreja e Veriut dhe Pakistani janë të gjithë të angazhuar në testime sekrete nëntokësore. Ai i bëri komentet ndërsa shtyn që SHBA-të të rifillojnë testet.
Kina “i është përmbajtur angazhimit të saj për të pezulluar testimet bërthamore”, tha Mao në përgjigje të pyetjeve në lidhje me pretendimin e Trump.
“Si një shtet i përgjegjshëm i armëve bërthamore, Kina është e përkushtuar ndaj zhvillimit paqësor, ndjek një politikë ‘mospërdorimi i parë’ i armëve bërthamore dhe një strategji bërthamore që përqendrohet në vetëmbrojtje, dhe i përmbahet moratoriumit të saj të testimeve bërthamore”, tha ajo.
Ajo tha gjithashtu se Pekini u bën thirrje SHBA-ve të mbështesë moratoriumin mbi testimet bërthamore, pas njoftimit të papritur të Trump të enjten se ai kishte urdhëruar Departamentin e Mbrojtjes të rifillonte “menjëherë” testet.
Kina shpreson që SHBA-të do të “ndërmarrin veprime konkrete për të mbrojtur regjimin ndërkombëtar të çarmatimit bërthamor dhe mospërhapjes dhe për të ruajtur ekuilibrin dhe stabilitetin strategjik global”, vazhdoi Mao.
“I vetmi vend që nuk kryen teste”
Trump bëri pretendimet për testet sekrete bërthamore, pa ofruar prova, në një intervistë televizive me CBS.
“Testimet e Rusisë dhe testimet e Kinës, por ata nuk flasin për këtë”, tha ai.
“Nuk dua të jem i vetmi vend që nuk kryen teste”, vazhdoi ai, duke shtuar Korenë e Veriut dhe Pakistanin në listën e kombeve që dyshohet se testojnë arsenale.
SHBA-të nuk kanë shkaktuar një shpërthim bërthamor që nga viti 1992.
Asnjë vend tjetër përveç Koresë së Veriut nuk dihet se ka kryer një shpërthim bërthamor për dekada të tëra. Rusia dhe Kina raportojnë se nuk kanë kryer teste të tilla që nga viti 1990 dhe 1996, përkatësisht.
Megjithatë, Rusia tha javën e kaluar se kishte testuar një raketë të re me energji bërthamore, Burevestnik, dhe një dron nënujor me energji bërthamore dhe të aftë për të mbushur bomba bërthamore.
‘Testet e sistemit’
Konfuzioni rrethon njoftimin e papritur të Trump se ai ka urdhëruar ushtrinë amerikane të fillojë testimin, i cili u bë nëpërmjet një postimi në mediat sociale disa minuta para se të hynte në një samit me udhëheqësin kinez Xi Jinping.
I pyetur drejtpërdrejt nëse planifikonte që SHBA-të të shpërthenin një armë bërthamore për herë të parë në më shumë se tre dekada, Trump i tha CBS: “Po them se do të testojmë armë bërthamore siç bëjnë vendet e tjera, po”.
Po atë ditë, sekretari amerikan i energjisë minimizoi sugjerimin që do të thoshte një shpërthim bërthamor.
“Mendoj se testet për të cilat po flasim tani janë teste sistemi. Këto nuk janë shpërthime bërthamore”, tha Chris Wright në një intervistë për Fox News.
“Këto janë ato që ne i quajmë ‘shpërthime jo-kritike’, kështu që po testoni të gjitha pjesët e tjera të një arme bërthamore për t’u siguruar që ato japin gjeometrinë e duhur dhe ato krijojnë shpërthimin bërthamor”, tha ai./EO