Ish-presidenti kroat Ivo Josipoviq po e sheh propozimin e presidentit malazes Milo Gjukanoviq mbi pandryshueshmërinë e kufijve në Ballkanin Perëndimor, i cili nuk mori mbështetjen e pjesëmarrësve në samitin e fundit Brdo-Brioni, si një përpjekje për të parandaluar të gjitha konfliktet e mundshme midis vendeve në rajon.
Në një intervistë për portalin gradski, Josipoviq tha se qëndrimi i Serbisë ndaj Kosovës është rreziku më i madh për paqen në Ballkanin Perëndimor dhe se Kroacia, për shkak të rrethanave objektive të shkaktuara nga pandemia e koronavirusit, nuk i përdori më së miri gjashtë -muajt e presidencës së BE-së, njofton Klan Kosova.
“Propozimi i Presidentit Milo Đukanoviq mbi paprekshmërinë e kufijve në Ballkanin Perëndimor kishte një mesazh të mirë dhe ishte në funksion të parandalimit të çdo konflikti, i cili, historia na mëson, mund të kthehet në konflikte të armatosura”, ka deklaruar Presidenti Josipoviq.
“Megjithatë, një pamje realiste e gjendjes së punëve sugjeron që një propozim i tillë nuk pritej të pranohej”.
Pse?
Josipoviq: Së pari, sepse disa vende kanë mendime të ndryshme rreth kufijve që nuk duhet të ndryshohen. Ne e dimë se problemi më i madh është marrëdhënia midis Serbisë dhe Kosovës. Serbia, nga pandryshueshmëria e kufijve, me siguri do të thotë se Kosova është pjesë e Serbisë, dhe Kosova, si shumica e botës, beson se është një shtet sovran i sapo krijuar me kufij të tillë si Kosova i kishte gjatë RSFJ-së. Dhe disa vende të tjera, megjithëse e pranojnë parimin e pandryshueshmërisë së kufijve, kanë mosmarrëveshje reciproke se ku është, në fakt, kufiri. Këtu, Kroacia nuk ka përcaktuar ende përfundimisht kufirin me Slloveninë, Bosnje e Hercegovinwn, Serbinë ose Malin e Zi.
Për fat të mirë, nuk do të them mosmarrëveshje por keqkuptime se ku është kufiri i njohur ndërkombëtarisht, i cili nuk duhet të ndryshohet, nuk janë “të nxehtë”, dhe regjimet e përkohshme të vendosura ligjërisht ose faktikisht funksionojnë mirë. Sidoqoftë, unë mendoj se Presidenti Gjukanoviq kryesisht kishte parasysh rregullimin e mundshëm midis Serbisë dhe Kosovës në lidhje me shkëmbimin e territoreve. Është një propozim ambivalent, i cili, megjithatë, kryesisht nuk mbështetet nga bashkësia ndërkombëtare.
Cili është pozicioni i Kroacisë?
Më në fund, a ka përdorur Kroacia presidencën e BE në mënyrën e duhur kur bëhet fjalë për Ballkanin Perëndimor?
Josipoviq: Kroacia nuk pati fat me presidencën e saj, e cila ra në momentin më të keq, në një nga majat e pandemisë. Kroacia, si një çështje e spikatur e mandatit të saj, kërkoi të ashtuquajturën Ballkani Perëndimor dhe ua deklaroi fqinjëve të tij sepse dëshiron t’i ndihmojë ata të hyjnë në BE sa më shpejt të jetë e mundur. Ka pasur një progres, por, pa dyshim, jo vendimtar. Në një kohë kur politikanët e BE ishin të zënë me pandemi, migrim dhe krizë ekonomike, ne në Kroaci dhe tërmet, interesi për Ballkanin Perëndimor, veçanërisht në Bosnje e Hercegovinw, ishte i ulët. Mosgatishmëria e politikanëve në Bosnje e Hercegovinws për të zgjidhur mosmarrëveshjet e tyre me marrëveshje, ngërçi në negociata midis Serbisë dhe Kosovës, ngjarjet “emocionuese” në Malin e Zi dhe vështirësitë që Maqedonia e Veriut ka me fqinjët e saj, nuk ishin një mjedis i mirë për disa nga BE-të kryesore hapat drejt Ballkanit Perëndimor.
Çfarë mund të presim nga presidenca e ardhshme e Sllovenisë në BE?
Josipoviq: Supozoj se Sllovenia do të përqendrohet gjithashtu në Ballkanin Perëndimor si një pjesë e ardhshme e BE-sw. Sllovenia ka interesa serioze ekonomike në vendet e ish-Jugosllavisë, si dhe lidhje të rëndësishme demografike, familjare, kulturore dhe të tjera me Ballkanin Perëndimor. Përveç kësaj, Sllovenia do të trashëgojë disa nga problemet e pandemisë, migrantëve, Shengenit, marrëdhëniet me Rusinë, Kinën dhe Shtetet e Bashkuara.
Deri në çfarë mase fluksi i dokumenteve ‘’non-paper’’, i pari i cili i atribuohet Kryeministrit të Sllovenisë Janez Janša, ka kontribuar në (jo) stabilitetin e Ballkanit Perëndimor?
Josipoviq: Sado tronditëse mund të duken për publikun disa nga këto letra, unë nuk mendoj se ato kishin kapacitetin për të minuar stabilitetin e Ballkanit Perëndimor. Unë mendoj se të gjithë e kuptuan se kjo është një praktikë e zakonshme politike e “ndjenjës” së pranueshmërisë së zgjidhjeve të caktuara.
Tronditja e pretenduar për propozimin e Janša dukej si një destabilizim i caktuar për shkak të publicitetit në media, si dhe reagimeve të ashpra. Por efekti praktik i asaj letre është në të vërtetë pothuajse inekzistent.
Asnjë?
Josipoviq: Po, sepse nuk e shoh që ai me të vërtetë destabilizoi ose prishi marrëdhëniet në ndonjë vend, veçanërisht jo në rajon. Ai ishte aq i papranueshëm sa që, në fakt, të gjithë hoqën dorë nga autorësia e tij. Sot, pothuajse askush nuk e përmend këtë letër si të rëndësishme.
Si i interpretoni rezultatet e zgjedhjeve të fundit lokale në Kroaci?
Josipoviq: Pak a shumë gjithçka është thënë. Ka pasur disa surpriza, ka gjithmonë disa. Por drejtimi i përgjithshëm i zhvillimit të skenës politike është mjaft i pritshëm. Qytetarët e pakënaqur me partitë e krijuara, në një masë të madhe, madje befasuese, iu drejtuan kandidatëve të pavarur dhe partive të reja si MOŽEMO. HDZ ka mbetur partia më e fortë për sa i përket numrit të vendeve, por rezultatet në qytetet më të mëdha, përveç Osijek, janë shkatërruese për HDZ.