Çdo vit, mijëra udhëtarë ditorë bëjnë udhëtimin e shkurtër me varkë nga bregu verior i Francës në ishullin Cezembre, duke u mrekulluar me pamjet spektakolare detare dhe jetën e egër të lulëzuar.
Por më mirë të ecin me kujdes dhe t’i përmbahen shtegut, pasi pothuajse i gjithë ishulli mbetet i rrezikshëm për shkak të municioneve të pashpërthyera nga Lufta e Dytë Botërore.
Cezembre u hap për vizita në vitin 2018, mbi shtatë dekada pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, pasi përpjekjet e gjera të çminimit lejuan hapjen e një rruge të shënuar për vizitorët.
Megjithatë, zona e sigurt për vizitorët përbën vetëm tre përqind të ishullit, për të cilin ekspertët thonë se ishte zona më e bombarduar e gjithë Luftës së Dytë Botërore për sa i përket numrit të goditjeve për metër katror.
“Kjo është e mrekullueshme!”, tha e entuziazmuar Maryse Wilmart, një vizitore 60-vjeçare nga qyteti jugperëndimor i La Rochelle, duke soditur plazhin me rërë me ujërat e bruztë dhe duke parë nga muret e qytetit port të Saint-Malo më tej.
“Por kur i shihni të gjitha këto pas nesh… A mund ta imagjinoni se çfarë ndodhi këtu?” pyeti ajo, duke treguar telat me gjemba dhe tabelat që paralajmëronin “Rrezik! Toka nuk është pastruar përtej gardheve!“
Një vizitor duhet të kthehet 80 vjet prapa për të kuptuar se çfarë ndodhi në këtë dalje shkëmbore zakonisht të pabanuar.
Në vitin 1942, ushtria pushtuese naziste gjermane pushtoi ishullin me rëndësi strategjike dhe instaloi bunkerë dhe artileri.
Më 17 gusht të vitit 1944, Saint-Malo u çlirua nga amerikanët, por komandanti nazist i Cezembre, duke udhëhequr rreth 400 burra, nuk pranoi të dorëzohej.
Më pas pasoi një bombardim shkatërrues nga ajri nga aleatët.
“Thuhet se për metër katror ka pësuar numrin më të madh të bombardimeve nga të gjitha teatrot e funksionimit të Luftës së Dytë Botërore. Kishte midis katër dhe pesë mijë bomba të hedhura, disa prej të cilave përmbanin napalm”, tha Philippe Delacotte, autor i librit “Sekretet e ishullit Cezembre”.
Më 2 shtator të vitit 1944, më në fund u ngrit flamuri i bardhë dhe rreth 350 burra të rraskapitur u dorëzuan.
“Disa të mbijetuar pohuan se ishte si Stalingrad“, tha Delacotte.
Ishulli u shkatërrua plotësisht, aq sa edhe lartësia e tij ra për shkak të bombave.
Pas luftës, ishulli u bë pronë e ministrisë franceze të mbrojtjes dhe aksesi u mbyll plotësisht, me përpjekjet e para të çminimit që filluan në vitet 1950.
Ai iu dorëzua një organi publik të ruajtjes bregdetare, Conservatoire du Littoral, në 2017./UBTNews/