Në Bagdad, 87% e mjekëve thonë se kanë përjetuar dhunë në punë, disa me armë, dhe shumica nga duart e të afërmve të pacientëve.
Maryam Ali sapo kishte hyrë në dhomën e gatishmërisë së neurokirurgjisë kur një burrë e kapi atë, e shtyu në tokë dhe e sulmoi me një thikë në shpinë.
Rojet e sigurisë së spitalit mbyllën objektin dhe arrestuan burrin. Me një fat të pazakontë, thotë Aliu, kamera CCTV që mbulonte repartin ishte duke punuar.
“Mbaj mend që thashë se mendoja se do të vdisja”, tha ajo. “Isha në shok të plotë. E mallkova ditën kur u bëra mjeke”.
Ali, 27 vjeçe, ishte në vitin e dytë të rezidencës së saj mjekësore pasuniversitare në spitalin Ghazi Al-Hariri të Bagdadit kur sulmi ndodhi në janar 2021. Sulmuesi i saj u kap dhe u burgos, por Aliu që atëherë, si shumë mjekë irakianë, mendoi të largohej nga vendi.
Një studim i fundit i mjekëve të Bagdadit zbuloi se 87% përjetuan dhunë në gjashtë muajt e fundit. Shumica thanë se dhuna ishte rritur që nga fillimi i pandemisë dhe tre të katërtat e sulmeve u kryen nga pacientët dhe familjet e tyre.
“Njerëzit janë në ankth, janë të armatosur dhe ka probleme me sistemin shëndetësor”
Prof. Riyadh Lafta
Burri që sulmoi Aliun ishte një hajdut që vidhte shpesh nga spitali. Ajo dhe koleget e saj ishin ankuar për thyerjen e bravës së dhomave në disa raste, por askush nuk e rregulloi këtë.
Në Irak, është tipike që një pacient të mbështetet nga miqtë dhe familja, ndonjëherë deri në 15 persona, kur ata vijnë në spitale. Kur një mjek nuk mund të kurojë një pacient që po vdes ose perceptohet se ka bërë një gabim, tensionet mund të kalojnë në dhunë.
Riyadh Lafta, një profesor i epidemiologjisë në Universitetin Mustansiriyah në Bagdad, thotë: “Kur pacientët shkojnë në spital dhe tashmë janë të tensionuar dhe të shqetësuar, mjekët përballen me vështirësi në trajtimin e tyre. Pacientët tërbohen dhe ata sulmojnë”.
Siguria e dobët do të thotë se këto sulme mund të përfshijnë armë, me rreth 20% të civilëve në Irak që zotërojnë një armë zjarri.
Lafta thotë se klanet që veprojnë nën sistemin fisnor të Irakut kanë zhvilluar një metodë të re zhvatjeje. Ata kërcënojnë mjekët dhe familjet e tyre për gabime, të vërteta apo të sajuara, duke kërkuar një “dënim fisnor”, të cilin Lafta e ka parë të arrijë në 145 milionë dinarë irakianë (82,000 £). Mjekë të tjerë pretendojnë se kanë parë dënime deri në 300 milionë (168,000 £).
“Kirurgjia e zemrës ka një shkallë të lartë vdekshmërie. Askush nuk do që ta bëjë atë. Nëse e bëjnë atë dhe pacienti vdes, ata do të kenë probleme”
Othman Kutaiba, kardiokirurg
Dhuna ka bërë që mjekët të largohen nga vendi. Një studim i vitit 2017 zbuloi se 77% e mjekëve të rinj po mendonin të emigronin. Dhe në vitin 2019, një zëdhënës i ministrisë së shëndetësisë irakiane tha se 20,000 e kishin bërë tashmë këtë, e që sipas tyre, dhuna ishte shkaku kryesor.
Lafta thotë se“Nuk është vetëm personi në fjalë që i nënshtrohet dhunës, por edhe kolegët, familjarët, miqtë apo të afërmit e tij. Kjo është ngjitëse.
Vetëm siguria e gjithanshme do të ndihmojë, thotë Lafta. “Kur njerëzit respektojnë ligjin dhe kanë frikë prej tij, atëherë mendoj se kjo dhunë do të zhduket vetvetiu”.
Zahra Esudan, një studente e mjekësisë në Mustansiriyah, dëshiron të ndryshojë status quo-në. “Dua të ndihmoj njerëzit. Dua të ndryshoj diçka në Irak”, thotë ajo. “Unë e dua me gjithë zemrën time”./UBTNews/