NATO i bëri thirrje Rusisë të respektojë të vetmin traktat që ka me SHBA-në që synon të mbajë një kufi ndaj zgjerimit të armëve bërthamore.
Ai gjithashtu i kërkoi Moskës të lejojë rifillimin e inspektimeve në terren të vendeve ushtarake.
Por çfarë është ky traktat – dhe pse është kaq jetik?
I ashtuquajturi Traktati i Ri START u nënshkrua nga Rusia dhe SHBA në 2010.
Ai kufizon numrin e kokave bërthamore me rreze të gjatë që mund të shkojnë deri në 1550 dhe kufizon përdorimin e raketave që mund të mbajnë armë atomike.
Ai lejon inspektime të bazave bërthamore dhe objekteve mbështetëse të njëri-tjetrit.
“Ne vërejmë me shqetësim se Rusia ka dështuar të përmbushë detyrimet ligjërisht të obligueshme sipas Traktatit START”, thanë sot ambasadorët e NATO-s.
Aleanca ushtarake e udhëhequr nga SHBA-ja mbështet traktatin dhe beson se ndihmon në kufizimin e zgjerimit të forcave bërthamore.
Të dërguarit thanë se refuzimi i Rusisë për të zhvilluar konsultime ose për të lejuar inspektime të SHBA-së që nga gushti i kaluar“parandalon Shtetet e Bashkuara të ushtrojnë të drejta të rëndësishme sipas traktatit dhe minon aftësinë e Shteteve të Bashkuara për të verifikuar në mënyrë adekuate pajtueshmërinë ruse me kufijtë qendrorë të traktatit”.
“Ne i bëjmë thirrje Rusisë që të përmbushë detyrimet e saj sipas traktatit duke lehtësuar inspektimet e [traktatit] START në territorin rus dhe duke iu rikthyer pjesëmarrjes në organin zbatues të traktatit”, tha NATO.
Presidenti rus Vladimir Putin e ka rritur në mënyrë të përsëritur retorikën e tij bërthamore që kur urdhëroi trupat e tij të luftonin në Ukrainë pothuajse një vit më parë, duke ngritur shqetësimin midis aleatëve perëndimorë dhe publikut nëse ai mund të përdorte vërtetë armë të tilla.
Komiteti SHBA-Rusi i formuar sipas traktatit u takua për herë të fundit në tetor 2021, por Rusia pezulloi në mënyrë të njëanshme bashkëpunimin e saj me dispozitat e inspektimit të paktit në gusht 2022 për të protestuar ndaj mbështetjes së SHBA-së për Ukrainën.
Inspektimet e vendeve ushtarake amerikane dhe ruse sipas Traktatit të Ri START u ndërprenë nga të dyja palët për shkak të përhapjes së koronavirusit në mars 2020./UBTNews/