Irani ka lëshuar qindra raketa drejt Izraelit, me të paktën një pjesë të territorit izraelit. Ky është sulmi i dytë i Iranit këtë vit, pasi qëlloi qindra raketa dhe drone në Izrael në prill.
Zyrtarët ushtarakë izraelitë thanë se sulmet dukej se kishin përfunduar dhe nuk kishte më kërcënim nga Irani “për momentin”, por është ende e paqartë se sa dëme janë shkaktuar.
Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, ka paralajmëruar për “pasojat” pas sulmit, raporton BBC.
Ja çfarë dihet deri tani.
Cila ishte shkalla e sulmit të Iranit?
Irani lëshoi rreth 180 raketa drejt Izraelit, tha ushtria izraelite. Kjo do ta bënte atë një sulm pak më të madh se breshëria e prillit, ku u lëshuan rreth 110 raketa balistike dhe 30 raketa lundrimi drejt Izraelit.
Pamjet e transmetuara nga TV izraelit duket se tregojnë disa raketa që fluturojnë mbi zonën e Tel Avivit pak para orës 19:45 me orën lokale, transmeton Klankosova.tv
Shumica e raketave u rrëzuan nga sistemet izraelite të mbrojtjes ajrore, tha një zyrtar izraelit i sigurisë, ndërsa një korrespondent i BBC në Jerusalem tha se disa baza ushtarake mund të jenë goditur dhe se restorantet dhe shkollat janë goditur.
Korpusi i Gardës Revolucionare Islamike të Iranit (IRGC) pohoi se 90% e predhave kishin goditur objektivat e tyre, duke thënë se raketat hipersonike ishin përdorur për herë të parë. Burimet e IRGC thanë se tre baza ushtarake izraelite ishin shënjestruar.
Autoriteti palestinez i mbrojtjes civile në qytetin e okupuar të Jerikos në Bregun Perëndimor tha se një burrë atje vdiq gjatë breshërisë së raketave iraniane.
Sipas agjencisë së lajmeve AFP, e cila foli me guvernatorin e qytetit Hussein Hamayel, viktima u vra nga rënia e mbeturinave të raketës.
Zyrtarët izraelitë nuk kanë raportuar për ndonjë lëndim serioz si pasojë e sulmeve ajrore të së martës, por mjekët izraelitë thanë se dy persona ishin plagosur lehtë nga copëzat.
Pse Irani sulmoi Izraelin?
IRGC tha se sulmet ishin në përgjigje të vrasjes së Izraelit të një prej komandantëve të saj të lartë dhe udhëheqësve të milicive të mbështetur nga Irani në rajon.
Ky mekanizëm përmendi vrasjet e shefit të Hezbollahut, Hassan Nasrallah dhe komandantit të IRGC-së, Abbas Nilforoshan, në kryeqytetin libanez Bejrut më 27 shtator.
Ai gjithashtu iu referua vrasjes së liderit politik të Hamasit Ismail Haniyeh në Teheran në korrik. Ndërsa Izraeli nuk e ka pranuar se qëndron pas vdekjes së Haniyeh, besohet gjerësisht se është përgjegjës.
Një zyrtar i lartë iranian i tha agjencisë së lajmeve Reuters se Udhëheqësi Suprem i vendit, Ayatollah Ali Khamenei, kishte dhënë personalisht urdhrin për sulmin me raketa të së martës.
Irani nuk e njeh të drejtën e Izraelit për të ekzistuar dhe kërkon çrrënjosjen e tij. Ajo ka shpenzuar vite duke mbështetur organizatat paraushtarake kundër Izraelit.
Izraeli beson se Irani përbën një kërcënim ekzistencial dhe ka shpenzuar vite duke kryer operacione të fshehta kundër Teheranit.
A u ndaluan raketat nga Iron Dome?
Izraeli ka një sistem të sofistikuar të mbrojtjes ajrore, më i njohuri prej të cilëve është Kupola e Hekurt. Ai është projektuar për të kapur raketa me rreze të shkurtër të llojit të lëshuar nga Hamasi dhe Hezbollahu.
Ndërsa u përdor për t’u mbrojtur kundër disa elementeve të sulmit të fundit të Iranit në prill, elementë të tjerë të sistemeve të mbrojtjes “shtresore” të vendit ndoshta bënë pjesën më të madhe të punës të martën, transmeton Klankosova.tv.
David’s Sling – një sistem i përbashkët i prodhuar nga SHBA-Izraeli – përdoret për të kapur raketa me rreze të mesme dhe të gjatë, si dhe raketa balistike dhe të lundrimit. Dhe kur bëhet fjalë për raketat balistike me rreze të gjatë, të cilat fluturojnë jashtë atmosferës së Tokës, Izraeli ka interceptorët Arrow 2 dhe Arrow 3.
Si kanë reaguar aleatët e Izraelit?
Presidenti amerikan Joe Biden ripohoi mbështetjen e SHBA për Izraelin pas sulmit raketor, duke e përshkruar atë si “të mundur dhe joefektiv”.
Ai kishte urdhëruar forcat e tij në rajon të “ndihmonin mbrojtjen e Izraelit” dhe të rrëzonin raketat iraniane.
Një zëdhënës i Pentagonit tha se shkatërruesit e marinës amerikane kishin gjuajtur rreth një duzinë interceptorë kundër raketave iraniane të drejtuara drejt Izraelit.
Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Lloyd Austin konfirmoi gjithashtu përgjimet e “shumëta” nga SHBA, duke dënuar “këtë akt të egër agresioni nga Irani”.
BBC ka verifikuar gjithashtu pamjet që tregojnë përgjime raketash mbi kryeqytetin jordanez të Amanit. Vendi gjithashtu rrëzoi një numër raketash gjatë sulmit të fundit të Iranit në prill.
BBC kupton se avionët luftarakë të Mbretërisë së Bashkuar ishin të përfshirë në mbështetjen e Izraelit të martën, siç ishin në prill.
Sekretari i Mbrojtjes John Healey tha se forcat britanike kishin “luajtur rolin e tyre në përpjekjet për të parandaluar përshkallëzimin e mëtejshëm” të martën në mbrëmje, pa dhënë më shumë detaje.
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Sir Keir Starmer tha se Mbretëria e Bashkuar qëndron me Izraelin dhe e njeh “të drejtën e saj për vetëmbrojtje”.
Franca dhe Japonia shtuan zërat e tyre në një kor të dënimit të sulmeve të Iranit dhe gjithashtu u bënë thirrje të gjitha palëve që të shmangin përshkallëzimin e mëtejshëm.
Çfarë ndodh më pas?
Netanyahu tha se Irani kishte bërë një “gabim të madh” dhe “do të paguante për të”.
“Ne kemi plane dhe do të operojmë në vendin dhe kohën që vendosim”, tha zëdhënësi i Forcave të Mbrojtjes të Izraelit, Daniel Haggari.
IRGC i Iranit tha se përgjigja e Teheranit do të ishte “më dërrmuese dhe shkatërruese” nëse Izraeli hakmerret.
Ndërkohë, ushtria izraelite kreu sulme të reja ajrore në Bejrut kundër objektivave të Hezbollahut gjatë natës pasi paralajmëroi banorët të largoheshin nga periferitë jugore të qytetit ku grupi ka një prani.