Koreja e Jugut po përballet me një krizë të thellë kushtetuese dhe politike pas tentativës së presidentit Yoon Suk-Yeol për të vendosur ligjin ushtarak në një përpjekje për të konsoliduar pushtetin e tij, një lëvizje që u cilësua si një grusht shteti i dështuar.
Vendimi i papritur i presidentit, që u zbatua vetëm për gjashtë orë përpara se të rrëzohej nga Parlamenti, ka shkaktuar një valë protestash popullore dhe trazirash politike, duke vënë në pikëpyetje të ardhmen e tij në detyrë dhe stabilitetin demokratik të vendit.
Shpallja e Ligjit Ushtarak dhe Reagimi i Asamblesë Kombëtare
Të martën në mbrëmje, Yoon shpalli ligjin ushtarak, duke përdorur arsyetimin e një krize emergjente për të justifikuar pezullimin e lirive civile dhe kufizimin e funksionit të Parlamentit. Ushtria vendosi trupa të armatosura dhe helikopterë për të parandaluar protestat dhe për të bllokuar hyrjen e deputetëve në Asamblenë Kombëtare. Megjithatë, reagimi i menjëhershëm dhe unanim i deputetëve e rrëzoi këtë akt brenda disa orësh. Me një votim 190-0, përfshirë 18 deputetë nga partia e Yoon, ligji ushtarak u hodh poshtë, duke nxjerrë në pah izolimin e presidentit brenda institucioneve politike.
Opozita dhe Mocioni për Shkarkim
Opozita, e udhëhequr nga Partia Demokratike, e cila ka shumicën në Parlament, ka akuzuar Yoon për shkelje të Kushtetutës. Në një deklaratë zyrtare, opozita e quajti shpalljen e ligjit ushtarak si një “akt rebelimi” dhe kërkoi dorëheqjen e menjëhershme të presidentit. Mocioni për shkarkim tashmë është dorëzuar dhe mund të votohet brenda pak ditësh. Për shkarkimin e Yoon nevojiten votat e dy të tretave të deputetëve, një synim që opozita dhe partitë e tjera të vogla mund ta arrijnë duke marrë parasysh votat e mundshme nga “disidentët” brenda partisë së Yoon.
Ndikimi i Skandaleve Personale
Sipas disa analistëve, lëvizja e Yoon për të shpallur ligjin ushtarak ishte një përpjekje për të mbrojtur veten dhe gruan e tij, Kim Keon-hee, nga akuzat për korrupsion dhe abuzim me pushtetin. Kim, një figurë kontroverse, është përballur me akuza për përfshirje në skandale të tregut të aksioneve dhe për përdorimin e ndikimit të saj politik për interesa personale. Këto akuza kanë minuar më tej besueshmërinë e presidentit, duke e bërë atë një figurë gjithnjë e më të papëlqyer në sytë e publikut.
Një Rrezik për Demokracinë
Ekspertët paralajmërojnë se tentimi i Yoon për të vendosur ligjin ushtarak dhe për të pezulluar funksionet demokratike përbën një precedent të rrezikshëm për demokracinë e Koresë së Jugut. Ndërsa Kushtetuta lejon shpalljen e ligjit ushtarak vetëm në situata ekstreme si lufta, shumë vëzhgues e konsiderojnë veprimin e Yoon si një shkelje të qartë të ligjit dhe një përpjekje për të shpëtuar pushtetin e tij personal.
E Ardhmja e Presidentit Yoon
Nëse Parlamenti e shkarkon Yoon, ai do të humbasë përkohësisht pushtetin deri në një vendim përfundimtar nga Gjykata Kushtetuese. Megjithatë, gjykata aktualisht nuk ka kuorumin e nevojshëm për të trajtuar çështje të tilla për shkak të vakancave në disa poste të saj. Në këtë situatë të pasigurt, Kryeministri Han Duck-soo do të marrë përkohësisht detyrat presidenciale.
Krizat e fundit në Korenë e Jugut reflektojnë një përpjekje të dështuar për të minuar institucionet demokratike të vendit, ndërsa vendosja e ligjit ushtarak vetëm sa ka thelluar ndarjet politike dhe ka rritur mosbesimin e publikut ndaj qeverisë. Protestat masive dhe mobilizimi i opozitës tregojnë për forcën e demokracisë koreano-jugore, e cila duket e gatshme të përballet me sfidat dhe të ruajë rendin kushtetues. E ardhmja politike e presidentit Yoon Suk-Yeol mbetet e paqartë, por një gjë është e sigurt: kjo krizë ka lënë një gjurmë të thellë në historinë bashkëkohore të vendit.