Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka konfirmuar se në Korporatën Energjetike të Kosovës (KEK) ka pasur shkelje për tregtimin e energjisë elektrike në tregjet ndërkombëtare.
KEK-u gjatë vitit 2022 për sasinë e njëjtë të energjisë elektrike të blerë ka paguar kosto më të lartë financiare në krahasim me atë që do të paguhej nëse do të pranoheshin ofertat fillestare të shitjes së rrymës.
Sipas raportit të fundit të ZKA-së, Korporata Energjetike e Kosovës (KEK) në kundërshtim me rekomandimet e Zyrës së Rregullatorit të Energjisë, ka përsëritur ankandet për blerje të energjisë elektrike me çmime më të larta. Si rezultat kompania publike, në këtë rast KEK-u, për sasinë e njëjtë të energjisë së blerë ka paguar kosto më të lartë gjatë vitit 2022.
Sipas të gjeturave të Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA), KEK-u me qëllim të arritjes së çmimeve më të favorshme kishte përsëritur ankandet edhe në rastet kur ofertat ishin të vlefshme edhe pse procedura e ZRrE-së në rastet e tilla kërkon që të mos përsëritet ankandi.
“Si rezultat i përsëritjes së ankandeve, kemi identifikuar se në dy raste, kompania kishte kontraktuar çmime më të larta sesa çmimet në ankandet fillestare, po ashtu edhe në dy raste tjera kontraktimet ishin me çmime më të ulëta se sa çmimet nga ankandet fillestare. Kjo ka ndodhur për shkak se kompania kishte vlerësuar se çmimet e ankandeve fillestare nuk ishin të favorshme. Si rezultat kompania për sasinë e njëjtë të energjisë së blerë ka paguar kosto më të lartë në krahasim me atë që do paguhej nëse do pranoheshin ofertat fillestare”, thuhet në raportin e ZKA-së për KEK-un.
Auditori rekomandon Bordin e Drejtoreve të KEK-ut të sigurojë procedura të brendshme efektive për të arritur rezultatin maksimal të kompanisë dhe eliminimin e kostove më të larta në të ardhmen.
Në raportin e ZKA-së është evidentuar po ashtu ndërprerje e pa arsyeshme e kontratave kornizë me çmime të bursës dhe nënshkrim i kontratave të reja me çmime fikse.
Sipas ZKA-së, KEK-u më 14 mars 2022, kishte ndërprerë me marrëveshje miqësore dy kontratat aktive për “Furnizimin me acid klorhidrik”, për nevojat e Termocentralit Kosova A-se dhe Termocentalit Kosova B, me arsyetimin që sipas furnizuesit ishin rritur çmimet e produktit dhe kostot e transportit dhe e kishte të pamundur realizimin e këtyre kontratave në vazhdim.
“Duke pasur parasysh se lëvizja e çmimeve ishte e paraparë në kontratat kornize ne kemi kërkuar sqarime shtesë, mirëpo nuk kemi marre arsye bindëse për ndërprerje”, thuhet në raport.
Procesi i ndërprerjes dhe lidhjes se kontratave të reja është sqaruar në vijim:
“Kontrata e ndërprerë për TCA-në, në vlerë 179,025 për sasinë prej 1,200 ton (149/ton) ishte lidhur më 13 nëntor 2020 dhe kishte afat deri me 12 nëntor 2022. Në datën e ndërprerjes vlera financiare e realizuar e kontratës ishte 102,000 apo 57% e vlerës së kontraktuar ose 790 ton apo 66% e sasisë së kontraktuar”, thuhet në raportin e ZKA-së.
Ndërsa, kontrata e ndërprerë për Termocentralin Kosova B, në vlerë prej 181,104 për sasinë 1,050 ton (172/ton) ishte lidhur më 02 qershor 2020 dhe kishte afat deri më 02 qershor 2023.
Në datën e ndërprerjes vlera financiare e realizuar e kontratës ishte 98,772 ose 55% e vlerës së kontraktuar ose 764 ton apo 73% e sasisë së kontraktuar.
“Pas ndërprerjes së kontratave, kompania kishte zhvilluar dy herë aktivitetin e hapur të prokurimit (prill dhe maj 2022) por procedurat kishin dështuar për shkak te mos pranimit të ofertave të përgjegjshme. Me tutje, kompania kishte zhvilluar dy herë aktivitetin e prokurimit duke e përdorur procedurën e negociuar (maj, dhe qershor 2022), por nuk kishte lidhur kontrate për shkak se çmimet ishin më të larta se sa vlera e parashikuar”, bënë të ditur ZKA.
Megjithatë, KEK përmes procedurave të negociuara të prokurimit, në vazhdim kishte lidhur katër kontrata për furnizim me acid klorhidrik me çmime fikse (te pa indeksuara në berëz) si në vijim, kontrata e muajit qershor me 295/ton (29,500 për sasinë për 100 ton), kontrata e muajit korrik me 326/ton (32,686 për sasinë për 100 ton), kontrata e muajit shtator me 720/ton (71,980 për sasinë për 100 ton) dhe kontrata e muajit dhjetor me 566/ton (14,160 për 25 ton).
Sipas ZKA-së kjo kishte ndodhur për shkak se menaxhmenti ishte pajtuar me kërkesën e Operatorit Ekonomik për ndërprerje të kontratave për shkak të rritjes së çmimeve edhepse rritja/zvogëlimi i çmimeve ishin të parapara në kontratat kornizë.
“Ndërprerja e kontratave kornize për furnizim me acid klorhidrik kishte shkaktuar çrregullim në furnizim, emergjence dhe ka çuar në kontrata të negociuara, të cilat kanë siguruar më pak konkurrencë”, thuhet në raport.
E gjetur tjetër në raportin e ZKA-së është evidentuar edhe nënshkrimi i kontratave pas kryerjes së punëve dhe shërbimeve.
“Kompania (KEK) më 23 dhjetor 2021 kishte lidhur kontratë në vlerë prej 248,650€ me titull “Angazhimi i ekspertëve për inspektimin dhe riparimin e dëmeve të krijuara nga avaria në turbinën e shtypjes së ulët në njësinë B2-TCB”. Gjate ekzekutimit të kësaj kontrate, ekspertet e angazhuar kishin vlerësuar se duhet të kryhen punë shtesë dhe në dakordim me kompaninë këto punë ishin kryer gjate muajit janar 2022. Për këto pune shtesë kompania më 02 maj 2022 kishte pranuar faturën në vlerë 63,720€, ndërsa kontrata ishte nënshkruar më 30 qershor 2022, rreth 6 muaj pas përfundimit të punëve”, thuhet në raport. .
Kjo kontratë ishte emërtuar si “Riparimi i lopatave të dëmtuara dhe matjet e vibrimeve dhe balancim në turbinën e shtypjes së ultë në njësinë B2.
Po ashtu në një rast tjetër sipas ZKA-së, KEK-u kishte nënshkruar marrëveshje për marrjen e shërbimit të sigurimit fizik të objekteve 43 ditë pas marrjes së shërbimeve.
Marrëveshja ishte nënshkruar me 15 shtator 2022 për marrjen e shërbimeve për periudhën prej 03 gusht deri me 02 shtator 2022. Vlen te theksohet se kompania për këtë shërbim kishte zhvilluar paraprakisht procedura të prokurimit të cilat kishin përfunduar me procese ankimore ne Organin Shqyrtues te Prokurimit (OShP).
Raporti i ZKA-së për vitin 2022 ka rezultuar me 15 rekomandime të reja për KEK-un.