Më 26 nëntor 1912, një ngjarje historike e papërshkrueshme shënoi një moment kyç në historinë e kombit shqiptar, kur Tirana shpalli Pavarësinë e Shqipërisë. Pas më shumë se pesë shekujsh nën sundimin osman, ky moment i mbushur me entuziazëm dhe emocione të thella shënoi një kthesë të rëndësishme për shqiptarët, duke hapur një periudhë të re në historinë e shtetit shqiptar.
Në mëngjesin e 26 nëntorit, tellalli i qytetit njoftoi popullin për t’u mbledhur në sheshin e nënprefekturës, ku në një atmosferë të ngjeshur nga emocionet dhe nën kërcënimin e rrezikut nga ushtritë fqinje, u ngrit flamuri kombëtar shqiptar. Ndërtesa e nënprefekturës, ku ngjitej flamuri, ka qenë më vonë një pikë historike për Shqipërinë, pasi aty u shpall edhe statusi i Tiranës si kryeqytet i përkohshëm në vitin 1920.
Pas rrethimit të Shqipërisë nga ushtritë serbe, malazeze dhe greke gjatë Luftës së Parë Ballkanike, një grup patriotësh shqiptarë, të udhëhequr nga Abdi Toptani, Bedri Pejani, Rexhep Mitrovica, Mit’hat Frashëri dhe Sali Gjuka, u mblodhën në shtëpinë e Abdi bej Toptanit dhe vendosën që të shpallnin Pavarësinë në emër të gjithë kombit shqiptar. Aty u mor vendimi që të mblidhen krerët e Shqipërisë së Mesme dhe të udhëtonin për në Vlorë për të shpallur formalisht Pavarësinë.
Një ditë para shpalljes, më 25 nëntor, populli i Tiranës u mblodh për të diskutuar mbi situatën e rënduar, kur u mor vesh se ushtria serbe kishte hyrë në Krujë. Më 26 nëntor, pas një fjalimi emocionues të Refik bej Toptanit, flamuri kombëtar shqiptar u ngrit me brohoritje në sheshin e qytetit. Ai e shpalli Pavarësinë me fjalë të thjeshta, por të mbushura me zemër: “Me hidhërim të madh po ju tham se e pruë puna me u ndaë prej vllaznish tonë tyrq, dhe me e zbrit bejrakun e atyne qi ka valuë ktu me qindra vjetsh, edhe me ngref qeveriën komtare e me ngrejtë flamurin e Shqipniës.”
Momenti i ngritjes së flamurit ishte shoqëruar me duartritje të zjarrta dhe lot gëzimi. Kapiteni i xhandarmërisë, Hamid Borshi, ngriti flamurin kombëtar, dhe populli i Tiranës e përshëndeti atë si simbol të lirisë dhe të ardhmërisë së kombit. Ngjarja mori vëmendje edhe jashtë Tiranës, ku u dërguan telegrame në qytetet e tjera të Shqipërisë, si Durrës, Elbasan, Berat dhe Vlorë, për të shpallur gëzimin e Pavarësisë.
Në orën 15:00, një telegram i dërguar në Vlorë njoftoi Ismail Qemalin për shpalljen e Pavarësisë në Tiranë, duke kërkuar që të ruheshin të drejtat e pavarësisë dhe të mbroheshin interesat e Shqipërisë. Po atë ditë, përfaqësuesit e Tiranës nisën një tjetër telegram për qytetet e tjera të Shqipërisë, duke kërkuar që të shpallej Pavarësia në të gjithë vendin dhe të bëhej një front i bashkuar për mbrojtjen e atdheut.
Pas ngritjes së flamurit, komisioni i Tiranës formoi një delegacion për të shkruar një protestë ndaj komandantit serb në Krujë, duke kërkuar që ushtria serbe të mos kalonte në Tiranë, pasi Shqipëria kishte shpallur Pavarësinë dhe ishte një shtet i pavarur dhe neutral.
Ngjarja e 26 nëntorit 1912 mbetet një nga momentet më të rëndësishme në historinë e shtetit shqiptar, një ngjarje që simbolizoi fillimin e një periudhe të re, pas 500 vjetësh nën sundimin osman. Shpallja e Pavarësisë në Tiranë u shoqërua me gëzim, por edhe me shumë sakrifica dhe sfida për të ruajtur lirinë dhe integritetin territorial të Shqipërisë./UBTNews/